Сумын Алдарт уяач Ц.Батболд: Миний өвөөг хурдан шувуун саарлаар нь нутаг орныхон анддаггүй

Дорноговь аймгийн Хөвсгөл сумын уугуул, сумын Алдарт уяач Ц.Батболдтой хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Таны дээдчүүлд хусуур, сойз зүүсэн уяачид байв уу?
-Миний өвөө Санжмятав Шувуун саарал гэж хурдан азаргатай уяач явлаа. Саарлаас гадна Түнтэг саарал гэж их морь, ногоон морь, Боксер зээрд гээд хурдан хүлгүүд байсан. Эндээс Шувуун саарал нь нутаг орондоо хурднаараа гайхагддаг байж л дээ. Харин аав маань морь уяж байгаагүй. Гэхдээ малын эмч хүн байсан болохоор адуу малтай ойрхон явлаа. Энэ хүмүүсийн үргэлжлэл болсон миний хувьд бага байхын л моринд дуртай нэгэн байсан юм. Багадаа хурдан морь унадаг байгаад 1987 онд наймдугаар ангийн сурагч даага айрагдуулсан нь уяачийн анхны гараа гэж болно. Түүнээс хойш тав, зургаан жил хэртэй завсарлаад 1993 оноос хойш тасралтгүй морь уяж байгаа. Аймгийн Алдарт уяач шар Ухна, адуучин Жаал нарыг дагаж л уяаны эрдмийн дөртэй болж байлаа. Ухна гуай морины хоолыг жигтэйхэн сайхан тааруулдаг хүн байж билээ.
-Өвөөгийн тань хурдан буянгуудаас өвлөгдөн ирсэн байх даа?
-Мэдээж тэгэлгүй яахав. Өвөөгийн адуу  аавд  өвлөгдөн ирсэн. Гэхдээ социализмын үед хатуу чанга сахилга баттай байлаа. Тийм болохоор ажлынхаа хажуугаар аав цаг гаргаж морь уяхгүй ч сайн адуу нэлээн цуглуулсан. Нутгийнхаа хурдтай гэсэн хүмүүсийн адуунаас авсан, Гүндсамба, Цэнд гээд л. Аав багадаа Гүндсамба гэж хүний морийг унадаг байсан гэсэн. Миний хувьд эцэг өвгөдөөс  ирсэн адууныхаа цусыг сайжруулахын тулд гаднаас ганц нэг адуу аваад л  байна. Сүхбаатар, Дорнод, Төв аймгийн Алтанбулаг, Дорноговийн Дэлгэрэх, Алтанширээгээс  адуу авсан.
-Таны үед хурдалж байгаа хүлгэдээсээ  танилцуулаач?
-Хүүхэд байхдаа даага уяж айрагдуулсан гэж түрүүн ярьсан даа. Түүний дараа овооны наадамд хоёр морь уяж мордуулаад аман хүзүүдүүлсэн. Харин анхны түрүүг соёолонгоор авч байлаа.  Энэ маань булган сүүлтэй байж 2000 онд манай уяачдын холбооноос зохион байгуулсан бооцоотой наадмын түрүүний бай мотоциклийг авч байв. Миний хонгор халзан, хул морьд тус тус гурав түрүүлж, хул морь зургаан удаа аман хүзүүдсэн.
-Хаанахын адуунууд вэ?
-Цэндийн хонгор халзан гэж сумандаа найм түрүүлсэн хурдан буян бий. Түүний төл нь миний хонгор халзан байгаа юм. Эх нь манай унаган адуу л даа. Харин хул нь Гүндсамбын халтар азарганы төл юм.
-Одоо хичнээн айраг, түрүүтэй болоод байна?
-1993 оноос хойш гэвэл 30 гаруй айраг, түрүүн амжилтаараа ноднин сумын Алдарт уяач болсон. Яваандаа аймагт наадах бодолтой байна. Санаж явбал бүтдэг гэдэг дээ.
-Тэгэлгүй яахав. Уяаны ажилдаа амжилт гаргаж аймгийн Алдарт болоорой.

"Тод магнай" сэтгүүл Дорноговь аймгийн тусгай дугаар