Аймгийн Алдарт уяач Д.Мөнхдалай: Далай гэсэн бэсрэг угшил бий болоод байна
Завхан аймгийн Ургамал сумын уугуул, аймгийн Алдарт уяач Д.Мөнхдалайтай хийсэн ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.
-Таны аав Дашдондов гэдэг хүн морь уядаг байсан уу. Уулзсан хүмүүсийн олонх нь удам дамжсан уяачид байх юм?
-Аав маань хөдөөний малчин хүн. Нэгдэл нийгмийн үед тэмээ голдуу хариулдаг байсан юм. Харин миний хувьд багаас малд элэгтэй байсан учраас 1990 онд цэргээс халагдаж ирээд л мал дагасан даа. Тэгээд үндсэндээ 1992 оноос эхлэн бие даан морь уяж байна. Надад уяаны эрдмийн А үсэг заасан хүн бол Бүрүү гуай. Манай Ургамал сумын хүн л дээ. Морь сайн уяхын зэрэгцээ ханаж, хатгахдаа гаргуун. Ер нь бол морины бариач хүн л дээ. Би багадаа тэр хүний морийг унадаг байсан юм. Бүрүү гуай Хүнгийн голын хүрэн голдуу морьдтой. Сүүлийнх нь ганц нэг хүрэн морийг нь би унаж сумандаа хэд хэдэн удаа айрагдуулж байлаа. Тэр хөгшнөөс би ер нь их зүйл сурсан даа. Хамгийн анх унаган хээр даага уяад, шүдлэнд нь сумынхаа баярт гуравлуулж байлаа. Хээр үрээ маань соёолондоо бас ахиж айрагдаад, тэгээд зуднаар байхгүй болсон. Түүний дараа 1993 онд Ванган гэдэг хүнээс борлог морь авч сумандаа 2-3 ч удаа айрагдуулсан.
-Танай сумынхан аймгаасаа хол учраас тэр болгон очиж наадаж чаддаггүй гэж байна лээ. Таны хувьд мөн адил уу?
-Намайг аймгийн Алдарт уяач болоход гол нөлөөлсөн адуу бол миний хар халзан азарга байгаа юм. Аймгийн статустай тойргийн бүсчилсэн уралдаанд хэд хэдэн удаа түрүүлж, айрагдаж тэрхүү амжилтаар нь би Алдарт уяач болсон доо. Гадагшаа гэвэл Ховд аймгийн Чандмань сумын сургуулийн 70 жилийн ойгоор мөн түрүүлж байлаа. Мөн Увс аймгийн Завхан суманд хэд хэд түрүүлж айрагдсан. Бас миний алаг азарга Завхан сумын наадамд түрүүлж байсан. Завханмандалд ч гэсэн азарга хоёр гурван ч удаа түрүүлгэж байсан. Ер нь азарга голдуу түрүүлгэж, айрагдуулдаг юм байна шүү. Азаргаа хайрлаад яг эвийг нь тааруулан уяж чадах юм бол айрагдчихаад л байдаг юм. Би гурван азарганы амжилтаар 2010 онд аймгийн Алдарт уяач цолоо авсан.
-Тийм байна. Завхан аймагт дөрвөн ч удаа бүсийн наадам болж байсан. Тэдгээрт оролцож байв уу?
-Сар хайрханы даншигт халтар азаргатайгаа очиж цулбууртай давхиулсан. “Очирваанийн хурд-2009” уралдаанд их насны морьтой очсон, айрагдуулж чадаагүй ээ.
-Хар халзан азарганыхаа удам угшлыг танилцуулаач?
-Тува угшилтай адуу. Тэндээс ирсэн үрээгээр азарга тавьж, манай унаган гүүнээс гарсан юм. Би морь уясан цагаасаа эхлээд л адууныхаа чанарыг сайжруулах тал дээр анхаарч ирсэн. Ялангуяа азарган талдаа ихэд анхаардаг. Түүний үр шимээр үндсэндээ Далай гэдэг бэсрэг угшил шахуу бий болоод байна. Дөрвөлжин, Завханмандал, Эрдэнэхайрхан зэрэг тойргийн сумдад манайхаас авсан үрээгээрээ азарга тавьсан уяач олон бий. Сонгинод ч гэсэн хар азарганы маань төлөөс аваачиж азарга тавьсан. Сантад бас бий. Ер нь манай үрээнүүд нэлээд тарсан шүү.
-Адууны наймаа нэлээд хийдэг юмаа даа?
-Сүйдтэй биш дээ. Адилхан адуунд дуртай улс цусаа сайжруулъя гэхээр үнэ өртөг тохироод өгдөг юм. Би өөрөө ч бас авна. Сүхбаатараас ч авсан. Улаанбаатараас ч авсан. Бага үрээ аваад азарга тавь даг юм. Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумаас авлаа. Төв аймгийн Алтанбулагаас МУ-ын начин Алтангадас гэдэг хүнээс бас нэг үрээ авсан. Энд ирээд суманд айрагдаж л байна.
-Хүүхдүүд аавынхаа буянгаар унаган адуугаараа цээж тэнэгэр наадах нь ээ?
-Хүүхдүүдийн түрүүч нь 20 хүрч байна. Би нэг бандитай. Тэр маань сургууль соёлын мөр хөөгөөд зун амралтаараа ирж надад тусалдаг юм. Яваандаа морь уявал гайгүй л адуу цуглуулсан гэж боддог юм ш дээ.
-Ер нь яагаад монгол эр хүн адуунд тэгтлээ дурладаг юм бэ. Жишээлбэл, таны хувьд...?
-Морьтой холбогдож байж л сайхныг нь мэдэрнэ дээ. Адуу, тэр дундаа хурдан морь гэдэг хүнийг өөд нь татаж, тэтгэж явдаг. Наадмыг бага гэлтгүй баг, бригадын ч бай, тэр бүү хэл сунгаа, үсэргээнийг чамлаж болохгүй. Морь уралдуулахад хүн маш их сайн энерги авдаг. Ер нь би морьтой холбогдсондоо үргэлж баярлаж явдаг. Магадгүй илүү урт наслах байх гэж боддог шүү.
-Ярилцсанд баярлалаа. Амжилт хүсье.
"Тод магнай" сэтгүүл №54
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна