Аймгийн Алдарт уяач Д.Жамбал: Хоёр морь дараагаар нь оруулчихаад цоллуулах гээд зогсч байх бас л сайхан шүү

Завхан аймгийн Тэлмэн сумын уугуул, аймгийн Алдарт уяач Д.Жамбалын ярилцлагыг уншигч танаа хүргэж байна.

-Цэцэг дэлгэрэм өгөөжит цагаар
Цээжний гүнд өнгөрснийг бодогдуулж
Цөнгөө түрж хотлыг ундаалсан
Цэнхэрлэн харагдах Тэлмэн нуураар овоглосон буурал Алдартын намтрын адуутай холбогдсон түүхийг сонирхмоор байна?
-Тэлмэн нуурын хөвөөнөө мэндэлж, нуураа тойрч нутагласаар насыг барж байна даа. Миний нутаг чинь өвөлдөө -40 хэм хүртэл хүйтэрдэг онцлогтой газар. Миний бие 1985 оноос эхлээд энэ нутаг усандаа хурдан морио уяж сойн хурдлуулж байна. Миний аав нэгдлийн адуу олон жил малласан. Сүүлхэн үеэсээ морь мал уядаг болсон юм. Миний мэдэхийн унаган хээр соёолонгоо сумынхаа наадамд түрүүлгэж байлаа. Мөн манай хадам аав Балганжав сайн уяач байсан. Хурдан халиун, хонгор морьдтой, бас бор үрээнүүд нь сумандаа түрүүлж байсан юм. Би анх хадмынхаа унаган хар морийг сумандаа айрагдуулж байлаа. Дэлбэн хээр маань соёолон сумандаа айрагдаж, нас нийлээд дахиад нэг айрагдсан. Сүүлд нь ааш нь дийлдэхээ байхаар нь зарчихсан юм. Тэрний дараа Дүмбэн духт гээд хурдан хээр үрээ гарсан. 1993 онд шүдлэнд нь анх уяад соёолон болтлоо түрүүлсэн. Нийлсэн хойноо ч гэсэн хурдан байж, 1997, 1999 онд түрүүлж, хоёр ч айрагдсан санагдана. Оныг нь санадаггүй ээ. Нэг жил Дүмбэн духт, халтар морь хоёр маань уралдаад Дүмбэн нь түрүүлж, халтар аман хүзүүдэж байлаа. Хоёр морь дараагаар нь оруулчихаад цоллуулах гээд зогсч байх бас л сайхан шүү.
-Бага адууны уяа тааруулахдаа илүү гэх юм билээ. Хэр үнэний ортой вэ?
-Нэг улаан даага сумынхаа баярт их хол түрүүлсэн тэр жил нь чоно идчихсэн. Бас нэг хээр үрээг эсгэлтэй даага түрүүлгэж, шүдлэнд нь айрагдуулаад Баянхайрхан руу зарчихсан.Бас нэг хээр даага Тосонцэнгэлд айрагдаж байсан. Тэс угшилтай улаан шүдлэн Тэлмэнд түрүүлээд, давхар уяагаар Нөмрөг сумын 80 жилийн ойд түрүүлж байлаа. Мөн Увс гаралтай хонгор азарганы төл хоёр даага уяж Тосонцэнгэл суманд болсон Галбадрахын наадамд айрагдуулсан. Энэ мэтчилэн яриад байвал бага адууны амжилт их ээ.
-Хэдэн онд Алдарт уяач цолоо авсан бэ?
-Гурван түрүү, найман айргийн амжилтаар 2010 онд Алдарт уяач болсон. Манай хүү мөн аймгийн Алдарт уяач цолтой. Өвгөнбадарч гэж бий. Хүүгийн маань морьд бас их сайн давхиж байна. Сүүлийн үеийн бидний мэддэгээс өөр болчихоод хүүгийнхээ туслах маягийн л юм болоод байна шүү./инээв/
-Аварга адуучин болж байсан юм билээ. Тэр нь хэзээ вэ?
-1979 онд нэгдлийн адуу авч хоёр удаа 1000 хүргээд тасалж байлаа. Нэгдлийн адуунаас дутаахгүй гэсэндээ чоно ихтэй жил унагалах гүүгээ хашаанд хийж төл хүртэл байлаа шүү дээ. Тэгээд намайг сайн ажилласан гэж үзсэн юм байлгүй. 1987 онд аймгийн Аварга адуучин болгосон. 2010 онд мянгат малчин болж хүнс хөдөө аж ахуйн яамны тэргүүний ажилтан болсон. Ийм шагнал авах шив дээ.

"Тод магнай" сэтгүүл №54