Сумын Алдарт уяач Г.Гантулга: Ахын маань бэлэглэсэн адуу болгон хурдалдаг

Нутгийнхаа түүхт 90 жилийн ойд хурдан даагаа айрагдуулсан уяач бол Булган аймгийн Хутаг-Өндөр сумын уугуул, сумын Алдарт уяач Г.Гантулга юм. Тэрээр бидэнтэй баярынхаа сэтгэгдлээс хуваалцсаныг хүргэж байна.

-Сумынхаа 90 жилийн ойд даага айрагдуулсан танд баяр хүргэе. Наадам өргөн дэлгэр сайхан болов уу?
-Тэглээ, сумын маань ой өргөн дэлгэр, зохион байгуулалт сайтай сайхан болж, хул даага маань гурваар, хязаалан зургаа, соёолон наймаар бусад нас арав гаргаж давхилаа.
-Хул даага унаган адуу юу?
-Үгүй ээ. Манай хүргэн ахын унаган адуу. Оросоогийн Мэндбаяр гээд адуунд дуртай, хурдан морь сайн цуглуулсан хүн бий. Хул дааганы хувьд эх тал нь Дорнод гаралтай хүрэн гүү, эцэг нь улсын наадамд түрүүлж, айрагдаж байсан Гэрэлтийн хул азарганы төл байгаа юм. 2000 онд Мэндээ ах маань Хэнтий аймгийн Баянхутаг сумаас нэлээд хэдэн адуу авчирч өгсөн нь ийнхүү сайхан хурдалж байна.
-Мөн аймгийнхаа баяр наадмаас гурван айраг хүртсэн хэмээн тэргүүн тань тодотгосон?
-Тэгсээн. Аймгийн баяр наадамд даага, соёолон аман хүзүүдүүлж, хязаалан дөрвөөр давхиулсан. Соёолон нь Дашдоржийн Пүрэвсүрэн гэдэг хүний адуу байгаа юм. Би уяа сойлгыг нь тааруулдаг. Дээр ярьсан Мэндээ ахаас авсан адуу. Ер нь ахын маань бэлэглэсэн адуу болгон хурдалдаг. 
-2014 он Гантулга Алдартын хувьд амжилт арвин жил байжээ?
-Хавраас хойш том бага нийлсэн уралдаануудаас 24-25 айраг, түрүү хүртээд байгаа. Хавар Хишиг-Өндөр суманд болсон аймгийн бүсийн  “Бишрэлт гүний хурд” болон уламжлалт “Ирээдүйн түмэн эх” уралдаануудад даагаа түрүүлгэсэн.
-Сумын шилдэг уяачаар шалгарч байсан гэсэн. Хэдэн оны шилдэг уяач вэ?
-2011 онд сумын шилдэг уяачаар шалгарч, Алдарт цолоо авсан.Тэр жил чинь АХ-ын 90 жилийн ой тохиож байсан шүү дээ. Сумын баяр наадамд нэг азарга маань түрүүлж, нөгөө нь аман хүзүүдэж, Тэшиг сумын 80 жилийн ойд их морь таваар давхисан юм. Түүнээс гадна бооцоот уралдаан, багийн өдөрлөг зэрэг бага уралдаанаас олон айраг, түрүү авсаан.
-Хэдий үеэс морь уяж байгаа вэ?
-2001 оноос л эхлэн морь уяж байна. Өнгөрсөн хугацаанд сумын чанартай  наадмаас 20-иод, аймгийн чанартай наадмаас зургаан түрүү, 5-6 айраг авсан.
-Алдартын нэрийн хуудас болсон ямар, ямар хурдан хүлэг байна вэ?
-Хэнтий аймгийн Баянхутаг сумын унаган адуу Мэндбаяр ахын маань өгч байсан шарга азарга маань юм даа. Тэшигт болсон бүсийн уралдаан болон сумын баяр наадамд түрүүлж байсан. Мөн сумын чанартай уралдаануудад нэлээд хэдэн удаа айрагдсан. Шарга азарганаас гадна манай өөрийн унаган хонгор халзан морь маань намайг бас их олон баярлуулсаан. Сумын наадамд 3-4 удаа түрүүлж, айрагдан Тэшиг сум үүсч байгуулагдсаны 80 жилийн ойд  таваар давхиж байсан юм. Мөн Мэндбаяр ахын маань өгсөн Төв аймгийн Цээл сумын Засаг дарга Ганбат гэдэг хүний унаган зээрд морь сайн давхиж байгаа.
-Алдартын урмыг сэргээсэн аргамаг хүлгүүд нь айраг түрүү алдахгүй хурдлах болтугай.Ярилцсанд баярлалаа.
Б.Долзодмаа