Гүүний хээл хамгаалах
А.Тэлмэн
2014 оны 12-р сарын 08 -нд
Гүү унагалснаас хойших 7-14 хоногт ороо нь орж ихэвчлэн анхныхаа орооны үед хээл авдаг. Энэ үеэс л хээл хамгаалах ажил эхэлдэг. Гүүний хээл хаях шалтгаан нь арчилгаа маллагаа муу байгаатай холбоотой. Малын биологи, үржлийн физиологийн үүднээс авч үзвэл гүүний хээл үүсэн бүрэлдэж улмаар өсөн хөгжих нь бусад малынхаас өвөрмөц онцлогтой бөгөөд гүүнд ураг, эхийн бие хоёрыг холбосон эхийн холбоос маш сул эмзэг байдаг. Тухайлбал, хээлийн гаднах судаст бүрхүүлийн дээрхи цэлмэнгүүдийн бүрхдэг дан бортгон хучуур эд, савны салст бүрхүүлийн хучуур эдтэй наалдан нийлэхээс өөр холбоос байдаггүй. Иймээс хээлийн судаст бүрхүүл цэлмэн хэмжээгээрээ маш жижиг, урт нь 1,5 мм орчим үзүүртээ жижиг салаануудтай эхийн савны салст бүрхүүлийн хонхорт шигдэн орсон байдаг.
Биологи, физиологийн энэхүү онцлог нь хээлтэй гүүний арчилгаа маллагааны горим зөрчих, хээлтэй гүүг үргээж цочоох, огцом эргүүлэх, унаж эдлэх, хол буюу алс өгсүүр газар ширүүн туух, хөөж хөлөргөх, худаг усанд олноор шахалдуулан оруулах, цантсан буюу ялзарч муудсан өвс, сүрэл идүүлэх, хөлөрсөн үед хүйтэн усаар услах, хужир шүү дутагдах, өглөө эрт цан хүүрэг цохисон бэлчээрт жиндүүлж дааруулах зэрэг шалтгаанаас хээл хаядаг байна.
Хээлтэй гүүг гэнэт үргээж цочрооход түүний бөөрний дээд булчирхайнаас их хэмжээний адерналин /гормон/ ялгаран гарч, улмаар цусны судаснууд түүний дотор эхсийн судас агшиж нарийссанаас уургийн бие махбодын хүчил төрөгч дутагдана. Ийм байдал дахин дахин давтагдвал ураг үхэж зулбадаг. Гүү дунджаар 11 сар гаруй буюу 335 хоног хээл тээнэ. Гэвч гүүний хээлтэй явах хугацаа нь тухайн гүүний биологи, физиологийн онцлог, нас, тарга хүч, арчилгаа маллагаа, тэжээллэг, хээлийн хүйс, нутагшилт зэргээс шалтгаалан 320-349 хоногийн хэлбэлзэлтэй байдаг. Гүү унагалахаас нэ сарын өмнө унага хүлээн авах бэлтгэл хангасан байх хэрэгтэй.
Гүү унагалахаас 14-30 хоногийн өмнөөс дэлэгнэх, умайн амсар улайж бамбайх, хөдөлгөөн удааширах зэрэг шинж тэмдэгүүд илрэх боловч ихэвчлэн унагалахаас 5-7 хоногийн өмнөөс дэлэн нь чинэрч, хөх нь сарвайх, харуу асгах зарим үед хөхнөөс уураг, суу гоожих, дусагнах, гэдсээ харах, сүргээс захлаж хоцрох явдал элбэг тохиолддог. Ийм үед хээлтэй гүүг сүргээс нь ялгаж гаднаа байлган унагалуулах хэрэгтэй. Гүү гол төлөв үүр шөнийн зааг, цаг агаарын таагүй нөхцөлд гаднын нөлөөлөл, цочролын улмаас унагалах нь их байдаг. хүйтэн нөхцөлд нялх унагыг нэмнэх шаардлагатай.
Гүү хэвийн үед 30-40 минутанд унаглах бөгөөд хүний туслалцаа бараг шаардахгүй. Өвөл, хаврын улиралд хээлтэй гүүг аажим, зөөлөн бэлчээхээс гадна шөнийн зогсоолыг урьдаас сонгон авч тэнд зогсоож сургавал салхи шуурганд уруудахгүй. Хэвтэр зогсоол нь хуурай, зөөлөн хөрстэй, жавар салхи багатай энгэр бэлдүү газар байвал зохимжтой.
Биологи, физиологийн энэхүү онцлог нь хээлтэй гүүний арчилгаа маллагааны горим зөрчих, хээлтэй гүүг үргээж цочоох, огцом эргүүлэх, унаж эдлэх, хол буюу алс өгсүүр газар ширүүн туух, хөөж хөлөргөх, худаг усанд олноор шахалдуулан оруулах, цантсан буюу ялзарч муудсан өвс, сүрэл идүүлэх, хөлөрсөн үед хүйтэн усаар услах, хужир шүү дутагдах, өглөө эрт цан хүүрэг цохисон бэлчээрт жиндүүлж дааруулах зэрэг шалтгаанаас хээл хаядаг байна.
Хээлтэй гүүг гэнэт үргээж цочрооход түүний бөөрний дээд булчирхайнаас их хэмжээний адерналин /гормон/ ялгаран гарч, улмаар цусны судаснууд түүний дотор эхсийн судас агшиж нарийссанаас уургийн бие махбодын хүчил төрөгч дутагдана. Ийм байдал дахин дахин давтагдвал ураг үхэж зулбадаг. Гүү дунджаар 11 сар гаруй буюу 335 хоног хээл тээнэ. Гэвч гүүний хээлтэй явах хугацаа нь тухайн гүүний биологи, физиологийн онцлог, нас, тарга хүч, арчилгаа маллагаа, тэжээллэг, хээлийн хүйс, нутагшилт зэргээс шалтгаалан 320-349 хоногийн хэлбэлзэлтэй байдаг. Гүү унагалахаас нэ сарын өмнө унага хүлээн авах бэлтгэл хангасан байх хэрэгтэй.
Гүү унагалахаас 14-30 хоногийн өмнөөс дэлэгнэх, умайн амсар улайж бамбайх, хөдөлгөөн удааширах зэрэг шинж тэмдэгүүд илрэх боловч ихэвчлэн унагалахаас 5-7 хоногийн өмнөөс дэлэн нь чинэрч, хөх нь сарвайх, харуу асгах зарим үед хөхнөөс уураг, суу гоожих, дусагнах, гэдсээ харах, сүргээс захлаж хоцрох явдал элбэг тохиолддог. Ийм үед хээлтэй гүүг сүргээс нь ялгаж гаднаа байлган унагалуулах хэрэгтэй. Гүү гол төлөв үүр шөнийн зааг, цаг агаарын таагүй нөхцөлд гаднын нөлөөлөл, цочролын улмаас унагалах нь их байдаг. хүйтэн нөхцөлд нялх унагыг нэмнэх шаардлагатай.
Гүү хэвийн үед 30-40 минутанд унаглах бөгөөд хүний туслалцаа бараг шаардахгүй. Өвөл, хаврын улиралд хээлтэй гүүг аажим, зөөлөн бэлчээхээс гадна шөнийн зогсоолыг урьдаас сонгон авч тэнд зогсоож сургавал салхи шуурганд уруудахгүй. Хэвтэр зогсоол нь хуурай, зөөлөн хөрстэй, жавар салхи багатай энгэр бэлдүү газар байвал зохимжтой.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна