Он дараалан төрсөн олны мэдэх Арслангууд-Батжаргалын Ганбат

Баруунтурууны сангийн аж ахуйд трактор жолоодож байсан өндөр хүүг их аварга Х.Баянмөнх “таньж” бөх болгохоор шийджээ. Удсан ч үгүй аймгийнхаа баяр наадамд түрүүлж, өндөр чансаатай бөхчүүдийн даваа үнэлэх барилдаанд дээгүүр барилдаж шуугиан тарьж эхэлсэн билээ. Улмаар сар шинийн барилдаанд аймгийн арслан цолтой үзүүр булааж олны анхаарлыг эрхгүй татсан юм. Баруун талдаа хавирдаг, лав барьцнаас морддог мэхтэй энэ залууг тун удахгүй аварга болно хэмээн бөхийн хүрээнийхэн ярьцгааж байв. Гэсэн ч хүсэхэд хясдгийн үлгэрээр эхний жилийн наадамд ид иртэй байсан заан Ц.Цэрэнпунцагт амлуулан өвдөг шороодов. Хойтон жилийнх нь наадмаар начин болж, начин цолтой нэг жил барилдаад заан боллоо. Зургаан залуу зааны нэгд нэрлэгдэж, төрийн наадмын үзүүр, түрүүнд яригдсан ч бэртэл гэмтэл авч сайн барилдаж чадалгүй хэдэн жилийг үдэв. 2000, 2001, 2002, 2005 онуудад тав, зургаа даван шөвгөрч, сар шинийн барилдаануудад их шөвөгт шалгарч, цэргийн баярын барилдаанд түрүүлж байлаа. 2006 оны түүхт ойн наадмаар долоо даван шөвгөрч заан цолоо батласан ч түрүү бөх аварга Д.Сумьяабазарт өвдөг шороодов. Гэсэн хэдий ч түмэн олон хэзээ нэгэн өдөр төрийн наадамд түрүүлнэ гэсэн итгэлээ алдаагүй байсан юм. 2008 онд мөн л долоо давж их шөвөгт үлдэхэд “Одоо л нэг” гэсэн ч залуу гарьд Н.Ганбаатарт дунгуйлдуулан унаж заан цолоо хоёр дахь удаагаа баталлаа. 2009 оны сар шинээр арван нэгэн жилийн өмнөх үзүүрээ түрүү болгоход нь “Өнөө жил улсад түрүүлэх нь ээ” хэмээж байсан ч тавын даваанд өвдөглөлөө. Түмэн олны хүлээлт 89 жилийн наадмаар тайлагдаж улсын заан Ганбат улсын арслан болов. Тавын даваанд азтай, одтой, эзтэй барилддаг у.н Д.Лхагвадоржид лав хонгодуулсан ч дагуулж даацтай ачин давж, дараагийн даваанд шинэн начин Ч.Баянмөнхийг амлаж орхив. Мөн долоогийн даваанд залуу заан М.Өсөхбаярыг шахаж өргөөд тун чиг чимээтэй орхин улсын заан цолоо гурвантаа баталлаа. Их шөвөгт арслан Х.Мөнхбаатартай тунаж давуулж барихад нь сэжиж эргээд давснаар давж үзээгүй даваагаа гэтлэж инээвхийлэн гүйсээр тугаа тойрч байлаа. Үзүүр аварга Г.Өсөхбаярыг хашиж мордон давснаар ардын төрийн наадамд түрүүлж, ард түмнийхээ хүслийг биелүүлсэн юм. Монгол бөхийн түүхэнд тодоор бичигдэн үлдсэн зургаан залуу зааны отгон заан мөн отгон түрүүг хүртсэн нь энэ билээ.
Т.Түмэндэмбэрэл