Аймгийн заан Ц.Амгаланбаатар: Таван цагаан азарга маань Даншиг алагтай эцэг нэгтэй
А.Тэлмэн
2014 оны 10-р сарын 15 -нд
Сүхбаатар аймгийн Эрдэнэцагаан сумын түүхт 90 жилийн ойн баяр наадамд Босоо хүрэн хязаалангаа түрүүлгэсэн Цэндийн Амгаланбаатартай ярилцсанаа хүргэж байна.
-Сумынхаа 90 жилийн ойн баяр наадамд хязаалан түрүүлгэсэн танд баяр хүргэе. Баярынхаа сэтгэгдлээс хуваалцахгүй юу?
-Баярлалаа. Эрдэнэцагаан сумын маань 90 жилийн ойн баяр наадам өргөн дэлгэр сайхан боллоо. Хурдны өлгий Сүхбаатар аймгийн зүүн өмнөд талын ихэнх сумдын хурдан хүлгүүд манай нутагт ирж шандас шалган уралдсан. Ер нь хурдан морины уралдаан нэлээд чанар чансаатай болсон шүү.Хязаалан насанд гэхэд 240 үрээ мордож, Босоо хүрэн маань хол тасархай түрүүлсэнд маш их баяртай байгаа. Хүрэн үрээ маань дааган цагаасаа эхлэн хурдалж байгаа буян.
-Амжилтаас нь дуулгаач?
-Даагандаа Сүхбаатар аймгийн аварга хүлэг шалгаруулах “Жавхлант шаргын хурд” уралдаанд наймаар давхиад сумынхаа баярт гурвалсан. Дараа жил нь шүдлэндээ сумынхаа баярт мөн гурваар давхиад, давхар уяагаар аймгийн наадамд 200 гаруй үрээнд 11-ээр ирсэн. Өнөө жил сумынхаа 90 жилийн ойд хол тасархай түрүүлчихээд Халхгол сумын 90 жилийн ойд очиж уралдан 80 гаруй хязаалангаас аман хүзүүнд давхисан. Тэндээсээ буцаж ирээд сумандаа болсон бэсрэг уралдаанд 86 үрээ мордоход холт тасархай түрүүллээ. Үүгээр Босоо хүрэний энэ жилийн уралдаан отголж байгаа юм.
-Өнөө жилийн хувьд уралдсан болгондоо түрүүлж айрагджээ дээ?
-Тиймээ. 2014 онд гурав уралдаж, хоёр түрүүлж,нэг аман хүзүүдсэн.
-Адуунд угшил, хүнд удам гэдэг. Хаанахын адуу вэ?
-Эцэг тал нь Хурц сайдын шарга азарганы угшилтай. Харин эх тал нь манай Эрдэнэцагаан сумын харьяат хурдан хүрэн азаргатай Осормаам гэж хүний адууны угшилтай. Тэрхүү хүрэн азарганы дээд угшил нь Халзан сумын гаралтай юм билээ.
-Сайн морь эзнээ хайж явдаг гэдэг. Босоо хүрэн таных болсон түүхээс хуучлаач?
-Манай сумын долдугаар багийн харьяат Пүрэвдоржийн Амарзаяа гэж дүүгээсээ унаганд нь худалдаж авсан юм. Харин нэрийн тухайд шүдлэнд нь өгсөн. Тэр жил их өнгөтэй, наадмын өмнөх хоёр ч сунгаанд түрүүлчихээд байсан болохоор нь нэр өгмөөр санагдаж. “Босоо хүрэн” гэдэг нэрийг дотроо бодож бэлтгэчихээд байсан юм. Тэгтэл сумын наадамд айрагдчихсан. Уралдаад ирснийх нь дараа галын зөвлөх аймгийн Алдарт уяач Арсланбаатар ахтайгаа зөвлөж байгаад ийнхүү нэрийдсэн юм. Арсланбаатар ах маань миний санал болгосон нэрийг сонсоод л дэмжсэн.
-Амгаланбаатар уяачийн нэрийг гаргасан өөр ямар хурдан хүлгүүд байдаг бол?
-Миний хувьд харьцангуй шинэ уяач. Морь уяад гурван жил л болж байна. Босоо хүрэнээс маань гадна намайг баярлуулдаг хүлэг бол Таван цагаан азарга маань байна.Өнгөрсөн жил соёолондоо сум болон аймгийн наадамд таваар давхисан. Манай галын зөвлөх уяач Арсланбаатар ахын маань унаган адуу байгаа юм. Та бүхэн мэдэх байх. Эцэг саарал азарга нь Алтан Алтан-Овооны их тахилга наадамд соёолондоо гурваар давхиж байсан шүү дээ. Төл алаг азарга нь сүүлийн үед ул, бүсийн наадамд их сайн давхиж байгаа.
-Хэний нэр дээр уралддаг вэ?
-Дорноговь аймгийн Хатанбулаг сумын уугуул Монхдойн Жаргалсайханы Даншиг алаг гэхээр морь сонирхогчид андахгүй байх.
-Морь уяад удаагүй ч чамлахааргүй амжил үзүүлсэн бололтой?
-Өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд аймаг сумын баяр наадмаас зургаа долоон айраг түрүү авсан. Жижиг наадмуудаас гэвэл нэлээд хэд бий. Миний хувьд гаргасан амжилтандаа сэтгэл хангалуун байдаг. Энэ бүхэн манай галын гишүүдийн, нэн ялангуяа Арсланбаатар ахын маань дэмжлэгтэй салшгүй холбоотой. Манай “Унаган хүлэг” галд аймгийн Алдарт уяач Дорлигжавын Арсланбаатар сумын Алдарт уяач Тувааны Энхтөр, Алтын Буяндэлгэр, яруу найрагч Намсрайн Лутбаяр, залуу уяач Алтангэрэлийн Баяраа нарын гар сэтгэл нийлсэн уяачид морьдоо уядаг.
-Хэдэн онд аймгийн Заан цолоо хүртсэн бэ?
-1998 он буюу АХ-ын 77 жилийн ойгоор Сүхбаатар аймгийн баяр наадамд үзүүрлэж аймгийн Заан цолыг хүртэж байлаа. Мөн 2001, 2002 оны үед Эрдэнэцагаан сумын “Хутагтын хүчтэн” үндэсний бөхийн холбоог үүсгэн байгуулж, түүнээс хойш тэргүүнээр нь ажиллаж байна. Өнгөрсөн арав гаруй жилийн хугацаанд сум орноосоо аймаг, сумын цолтой арваад бөх төрүүллээ.
-Үндэсний өв соёлоо дээдлэн эрхэмлэж явдаг таны ажил үйлсэд амжилт хүсье. Хурдан тууртын босоо цагаан хийморь өнө мөнх ивээх болтугай.
Б.Долзодмаа
-Сумынхаа 90 жилийн ойн баяр наадамд хязаалан түрүүлгэсэн танд баяр хүргэе. Баярынхаа сэтгэгдлээс хуваалцахгүй юу?
-Баярлалаа. Эрдэнэцагаан сумын маань 90 жилийн ойн баяр наадам өргөн дэлгэр сайхан боллоо. Хурдны өлгий Сүхбаатар аймгийн зүүн өмнөд талын ихэнх сумдын хурдан хүлгүүд манай нутагт ирж шандас шалган уралдсан. Ер нь хурдан морины уралдаан нэлээд чанар чансаатай болсон шүү.Хязаалан насанд гэхэд 240 үрээ мордож, Босоо хүрэн маань хол тасархай түрүүлсэнд маш их баяртай байгаа. Хүрэн үрээ маань дааган цагаасаа эхлэн хурдалж байгаа буян.
-Амжилтаас нь дуулгаач?
-Даагандаа Сүхбаатар аймгийн аварга хүлэг шалгаруулах “Жавхлант шаргын хурд” уралдаанд наймаар давхиад сумынхаа баярт гурвалсан. Дараа жил нь шүдлэндээ сумынхаа баярт мөн гурваар давхиад, давхар уяагаар аймгийн наадамд 200 гаруй үрээнд 11-ээр ирсэн. Өнөө жил сумынхаа 90 жилийн ойд хол тасархай түрүүлчихээд Халхгол сумын 90 жилийн ойд очиж уралдан 80 гаруй хязаалангаас аман хүзүүнд давхисан. Тэндээсээ буцаж ирээд сумандаа болсон бэсрэг уралдаанд 86 үрээ мордоход холт тасархай түрүүллээ. Үүгээр Босоо хүрэний энэ жилийн уралдаан отголж байгаа юм.
-Өнөө жилийн хувьд уралдсан болгондоо түрүүлж айрагджээ дээ?
-Тиймээ. 2014 онд гурав уралдаж, хоёр түрүүлж,нэг аман хүзүүдсэн.
-Адуунд угшил, хүнд удам гэдэг. Хаанахын адуу вэ?
-Эцэг тал нь Хурц сайдын шарга азарганы угшилтай. Харин эх тал нь манай Эрдэнэцагаан сумын харьяат хурдан хүрэн азаргатай Осормаам гэж хүний адууны угшилтай. Тэрхүү хүрэн азарганы дээд угшил нь Халзан сумын гаралтай юм билээ.
-Сайн морь эзнээ хайж явдаг гэдэг. Босоо хүрэн таных болсон түүхээс хуучлаач?
-Манай сумын долдугаар багийн харьяат Пүрэвдоржийн Амарзаяа гэж дүүгээсээ унаганд нь худалдаж авсан юм. Харин нэрийн тухайд шүдлэнд нь өгсөн. Тэр жил их өнгөтэй, наадмын өмнөх хоёр ч сунгаанд түрүүлчихээд байсан болохоор нь нэр өгмөөр санагдаж. “Босоо хүрэн” гэдэг нэрийг дотроо бодож бэлтгэчихээд байсан юм. Тэгтэл сумын наадамд айрагдчихсан. Уралдаад ирснийх нь дараа галын зөвлөх аймгийн Алдарт уяач Арсланбаатар ахтайгаа зөвлөж байгаад ийнхүү нэрийдсэн юм. Арсланбаатар ах маань миний санал болгосон нэрийг сонсоод л дэмжсэн.
-Амгаланбаатар уяачийн нэрийг гаргасан өөр ямар хурдан хүлгүүд байдаг бол?
-Миний хувьд харьцангуй шинэ уяач. Морь уяад гурван жил л болж байна. Босоо хүрэнээс маань гадна намайг баярлуулдаг хүлэг бол Таван цагаан азарга маань байна.Өнгөрсөн жил соёолондоо сум болон аймгийн наадамд таваар давхисан. Манай галын зөвлөх уяач Арсланбаатар ахын маань унаган адуу байгаа юм. Та бүхэн мэдэх байх. Эцэг саарал азарга нь Алтан Алтан-Овооны их тахилга наадамд соёолондоо гурваар давхиж байсан шүү дээ. Төл алаг азарга нь сүүлийн үед ул, бүсийн наадамд их сайн давхиж байгаа.
-Хэний нэр дээр уралддаг вэ?
-Дорноговь аймгийн Хатанбулаг сумын уугуул Монхдойн Жаргалсайханы Даншиг алаг гэхээр морь сонирхогчид андахгүй байх.
-Морь уяад удаагүй ч чамлахааргүй амжил үзүүлсэн бололтой?
-Өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд аймаг сумын баяр наадмаас зургаа долоон айраг түрүү авсан. Жижиг наадмуудаас гэвэл нэлээд хэд бий. Миний хувьд гаргасан амжилтандаа сэтгэл хангалуун байдаг. Энэ бүхэн манай галын гишүүдийн, нэн ялангуяа Арсланбаатар ахын маань дэмжлэгтэй салшгүй холбоотой. Манай “Унаган хүлэг” галд аймгийн Алдарт уяач Дорлигжавын Арсланбаатар сумын Алдарт уяач Тувааны Энхтөр, Алтын Буяндэлгэр, яруу найрагч Намсрайн Лутбаяр, залуу уяач Алтангэрэлийн Баяраа нарын гар сэтгэл нийлсэн уяачид морьдоо уядаг.
-Хэдэн онд аймгийн Заан цолоо хүртсэн бэ?
-1998 он буюу АХ-ын 77 жилийн ойгоор Сүхбаатар аймгийн баяр наадамд үзүүрлэж аймгийн Заан цолыг хүртэж байлаа. Мөн 2001, 2002 оны үед Эрдэнэцагаан сумын “Хутагтын хүчтэн” үндэсний бөхийн холбоог үүсгэн байгуулж, түүнээс хойш тэргүүнээр нь ажиллаж байна. Өнгөрсөн арав гаруй жилийн хугацаанд сум орноосоо аймаг, сумын цолтой арваад бөх төрүүллээ.
-Үндэсний өв соёлоо дээдлэн эрхэмлэж явдаг таны ажил үйлсэд амжилт хүсье. Хурдан тууртын босоо цагаан хийморь өнө мөнх ивээх болтугай.
Б.Долзодмаа
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна