“Дархан аварга” цолны мялаалга наадам өргөн дэлгэр боллоо

Архангай аймгийн төв Цэцэрлэг хотноо Монгол Улсын Даяар дуурсагдах, далай даян дархан аварга Гэлэгжамцын Өсөхбаярын “Дархан аварга” цолны мялаалга наадам өргөн дэлгэр сайхан болжээ. Бөхийн барилдаанд у.а До.Ганхуяг, Х.Мөнхбаатар, П.Бүрэнтөгс, у.г И.Доржсамбуу, Б.Гончигдамба, Ж.Бат-Эрдэнэ, у.з Ч.Санжаадамба, Ц.Мягмарсүрэн, М.Өсөхбаяр, Б.Батмөнх нараар манлайлуулсан хүчит 512 бөх зодоглон барилдсан бөгөөд барилдаан тун өрсөлдөөнтэй сайхан болсон байна. Бөхийн барилдааны гурвын даваанд дархан аварга маань зүүнийг манлайлан гарч алдар цолоо дуудуулж наадамч олноо баясгасан бол аваргын хүү Пэрэнлэйжамц хоёр давж улсын арслан Д.Ганхуяг амлуулан барилдаад шороодсон байна.
Бөхийн барилдааны гурвын даваанд з.б Л.Базаррагчаа у.н С.Мандахыг, с.з Б.Жадамба у.н Б.Сумьяаг шороодуулсан байна. Хоёр жилийн урд Архангай аймгийн наадмын тавын даваанд тунан барилдаж маргаантай унаж байсан даагаа нэхэж аймгийн залуу арслан Ш.Пүрэвгарьд а.н.н Ц.Ганбатыг амлаж шороодуулсан бол мөн Завхан аймгийн арслан Б.Чимэдвандан а.з Б.Баатарсүрэнг амлаад өвдөг шорооджээ. Мөн Г.Болдгэрэл, Ж.Цэрэндаваа, С.Галданцогт нарын залуу начингууд с.з Б.Батсайхан, С.Өлзийсайхан, С.Ганбаатар нарыг амлаж барилдаад унажээ.
Дөрвийн даваанд Хотонт сумын харьяат, сумын заан Гэлиймаагийн Биндэръяа у.з Ц.Мягмарсүрэнг шороодуулсан бол өнөө жилийн төрийн наадмын хоёрын оноолтод таарч барилдсан хоёр бөх ахин таарч а.н Х.Гантулга даагаа нэхэж давсан байна. Мөн а.х Э.Энх-Амгалан, Ц.Цогт-Эрдэнэ, Ю.Пүрэвжаргал нар у.х Ө.Бат-Орших, Г.Батбаяр, А.Бямбажав нараар дөрөв давсан байна. Тавын давааны барилдаанууд тун өрсөлдөөнтэй сонирхолтой болсон бөгөөд аймгийн цолтнуудаас Өвөрхангайн Х.Гантулга начин л давж аргагүй мундаг гэдгээ баталжээ.
Зургаагийн даваанд Архангайн дөрөв, Өвөрхангайн дөрөв, Булганы гурав, Хөвсгөл, Увс, Завхан, Говь-Алтай, Төв аймгийн нэг нэг бөх гарч барилдсан бөгөөд гарьд Гончигдамба заан Өсөхбаяр нарын барилдаан бага зэрэг маргаантай болж заан давжээ. Мөн өнөө жилийн наадмын тавын даваанд хүч үзсэн хоёр бөх ахин таарч заан Б.Батмөнх даагаа нэхсэн байна.
Долоогийн даваанд улсын арслан До.Ганхуяг улсын наадмын тавын даваанд амлаж шороодуулж байсан гарьд Ж.Бат-Эрдэнийг амлаж давсан бол, өнөө жилийн наадмаар зургаагийн даваанд барилдсан хоёр бөх ахин барилдаж арслан мөн давжээ. Мөн заан Ч.Санжаадамба заан М.Өсөхбаярыг амлаж олон удаа шороодсон даагаа нэхсэн байна.
Их шөвөгт манлай арслан Ганхуяг манлай зааныг амлаж барилдаад өвдөглөсөн бол тунасан хоёрын барилдаан начин давжээ. Үзүүр түрүүний барилдаанд аваргын нутгийн хүү, улсын хүчит заан давснаар энэ наадмын түрүү бөхөөр тодорч арван сая төгрөгийн бай гарджээ. Ийнхүү монгол бөхийн манлай цол Дархан аваргын наадам өргөн дэлгэр, зохион байгуулалт тун сайтай болж наадамд газар газрын хүчтэнүүд барилдсанаас цол цолны манлай болсон Доржпаламын Ганхуяг, Хадбаатарын Мөнхбаатар, Чимэдрэгзэнгийн Санжаадамба, Эрдэнэбилэгийн Энхбат нар шалгарч үлджээ.
Барилдааны оноолтыг гурвын даваанаас үзнэ үү.
Гурвын даваа
1. У.а Д.Ганхуяг – з.б Ө.Пэрэнлэйдорж /Г.Өсөхбаяр аваргын хүү/
2. У.а Х.Мөнхбаатар – з.б Г.Чойжил
3. У.а П.Бүрэнтөгс – з.б Р.Даваацэрэн
4. У.г И.Доржсамбуу – з.б Г.Номинхонгор
5. У.г Б.Гончигдамба – з.б А.Ихбаяр
6. У.г Ж.Бат-Эрдэнэ – з.б С.Чулуун-Эрдэнэ
7. У.з Ч.Санжаадамба – с.з Э.Батмөнх
8. У.з Ц.Мягмарсүрэн – з.б Б.Өсөхжаргал
9. У.з М.Өсөхбаяр – з.б Х.Дашрэнцэн
10. У.з Б.Батмөнх – з.б Н.Батбаяр
11. У.з Б.Соронзонболд – з.б Э.Ананд
12. У.х Ө.Бат-Орших – з.б Г.Гэрэлбадрах
13. У.х Т.Мөнгөнцоож – з.б Н.Даваасүрэн
14. У.х Г.Батбаяр – з.б С.Түвшинсайхан
15. У.х А.Бямбажав – з.б Б.Лхагвасүрэн
16. У.ө.и.н Э.Энхбат – з.б Н.Өсөхбаяр
17. У.ө.и.н Ц.Лхагвасүрэн – з.б С.Батсуурь
18. У.ө.и.н Ц.Цогтжаргал – з.б Х.Төртүвшин
19. У.ө.и.н Р.Пүрэвдагва – з.б Б.Төрбаяр
20. У.н С.Мандах – з.б Л.Базаррагчаа
21. У.н Б.Сангисүрэн – з.б з.б Н.Энхцаг
22. У.н Б.Сумьяа – с.з Б.Жадамба
23. У.н Ч.Цогбаяр – з.б Н.Аюурзана
24. У.н Ц.Одбаяр – з.б Г.Баатархүү
25. У.н Б.Сугаржаргал – з.б Э.Шинэболд
26. У.н Н.Адьяабат – з.б Н.Батдэлгэр
27. А.а А.Отгонбаатар – з.б Н.Сэнгэдорж
28. А.а Б.Дэлгэрсайхан – з.б Б.Төмөрбаатар
29. А.а Р.Түвшинбаатар – з.б Б.Амартүвшин
30. А.а Х.Мэндбаяр – з.б Г.Билгүүн
31. А.а М.Бадарч – з.б Г.Алтангинж
32. А.а Д.Амаржаргал – с.з З.Алтангэрэл
33. А.а Л.Шинэбаатар – с.з Ц.Эрдэнэболд
34. А.а Бо.Батжаргал – с.н Б.Батдорж
35. А.а Б.Бат-Эрдэнэ – з.б Б.Өсөхбаяр
36. А.а Б.Батдорж –з.б Д.Дэлгэрхишиг
37. А.а Ш.Дарханбат – з.б Г.Өлзийбадрах
38. А.а Ц.Чимэддорж – с.з Б.Батбаатар
39. А.а Б.Эрдэнэхүү – с.з Д.Азжаргал
40. А.а Б.Бат-Орших – с.з Ж.Өнөболд
41. А.а Ш.Пүрэвгарьд – а.н.н Ц.Ганбат
42. А.а Э.Ванданцэрэн – с.з А.Алтанзул
43. А.а Э.Даш – с.з Ц.Дорждэрэм
44. А.а Б.Мижидсүрэн – с.з Д.Пүрэвдорж
45. А.а Ж.Батбилэг – с.з Б.Гантулга
46. А.а Б.Уугандаваа – а.н Ц.Баасандорж
47. А.а Б.Чимэдвандан – а.з Б.Баатарсүрэн
48. А.з Ж.Дагва-Очир – с.з Б.Содномдэлгэр
49. А.з Д.Цолмонбаатар – а.н Р.Батболд
50. А.з Т.Бэгзсүрэн – с.з Д.Дондов
51. А.з Б.Чүлтэмпунцаг – с.з Б.Цэрэндэндэв
52. А.х Ю.Пүрэвжаргал – с.з Д.Энх-Амгалан
53. А.х Ц.Цогт-Эрдэнэ – с.з Э.Лүндаажанцан
54. А.х П.Жаргалсайхан – с.з Д.Алтангэрэл
55. А.х Э.Энх-Амгалан – с.з Д.Балжинням
56. А.н Х.Гантулга – с.з З.Мөнх-Эрдэнэ
57. А.н Х.Дарханбаатар – с.з Д.Батбаяр
58. А.н П.Даваадорж – с.з С.Ганбаатар
59. А.н Г.Болдгэрэл – с.з Б.Батсайхан
60. А.н Ж.Цэрэндаваа – с.з С.Өлзийсайхан
61. А.н О.Барбаатар – с.з Т.Ариунбуян
62. А.н С.Галданцогт – с.з О.Ганбаатар
63. С.з Р.Бэхбат – с.з Л.Жамбал
64. С.з Б.Алтанхуяг – с.з Г.Биндэръяа
Дөрвийн даваа
1. У.а Д.Ганхуяг – з.б Л.Базаррагчаа
2. У.а Х.Мөнхбаатар – с.з Н.Жадамбаа
3. У.а П.Бүрэнтөгс – с.з Т.Ариунбуян
4. У.г И.Доржсамбуу – с.з Б.Батсайхан
5. У.г Б.Гончигдамба – с.з С.Өлзийсайхан
6. У.г Ж.Бат-Эрдэнэ – с.з О.Ганбаатар
7. У.з Ч.Санжаадамба – с.з Р.Бэхбат
8. У.з Ц.Мягмарсүрэн – с.з Г.Биндэръяа
9. У.з М.Өсөхбаяр – а.н П.Даваадорж
10. У.з Б.Батмөнх – а.н Х.Дарханбаатар
11. У.з Б.Соронзонболд – а.н Х.Гантулга
12. У.х Ө.Бат-Орших – а.х Э.Энх-Амгалан
13. У.х Т.Мөнгөнцоож – а.х П.Жаргалсайхан
14. У.х Г.Батбаяр – а.х Ц.Цогт-Эрдэнэ
15. У.х А.Бямбажав – а.х Ю.Пүрэвжаргал
16. У.ө.и.н Э.Энхбат – а.з Б.Баатарсүрэн
17. У.ө.и.н Ц.Лхагвасүрэн – а.з Б.Чүлтэмпунцаг
18. У.ө.и.н Ц.Цогтжаргал – а.з Т.Бэгзсүрэн
19. У.ө.и.н Р.Пүрэвдагва – а.з Д.Цолмонбаатар
20. У.н Б.Сангисүрэн – а.з Ж.Дагва-Очир
21. У.н Ч.Цогбаяр – а.а Б.Уугандаваа
22. У.н Ц.Одбаяр – Ж.Батбилэг
23. У.н Б.Сугаржаргал – а.а Б.Мижидсүрэн
24. У.н Н. Адьяабат – а.а Э.Даш
25. А.а А.Отгонбаатар – а.а Э.Ванданцэрэн
26. А.а Б.Дэлгэрсайхан – а.а Ш.Пүрэвгарьд
27. А.а Р.Түвшинбаатар – а.а Б.Бат-Орших
28. А.а Х.Мэндбаяр – а.а Б.Эрдэнэхүү
29. А.а М.Бадарч – а.а Ц.Чимэддорж
30. А.а Д.Амаржаргал – а.а Ш.Дарханбат
31. А.а Л.Шинэбаатар – а.а Б.Батдорж
32. А.а Бо.Батжаргал – а.а Б.Бат-Эрдэнэ
Тавын даваа
1. У.а До.Ганхуяг – с.з Г.Биндэръяа
2. У.а Х.Мөнхбаатар – у.ө.и.н Ц.Лхагвасүрэн
3. У.а П.Бүрэнтөгс – а.а Бо.Батжаргал
4. У.г И.Доржсамбуу – а.х Э.Энх-Амгалан
5. У.г Б.Гончигдамба – а.х Ц.Цогт-Эрдэнэ
6. У.г Ж.Бат-Эрдэнэ – а.х Ю.Пүрэвжаргал
7. У.з Ч.Санжаадамба – а.а Ш.Пүрэвгарьд
8. У.з М.Өсөхбаяр – а.а Б.Бат-Орших
9. У.з Б.Батмөнх – а.з Т.Бэгзсүрэн
10. У.х Т.Мөнгөнцоож – а.а Ш.Дарханбат
11. У.ө.и.н Э.Энхбат – а.а Э.Ванданцэрэн
12. У.ө.и.н Р.Пүрэвдагва – а.а Б.Эрдэнэхүү
13. У.н Б.Сангисүрэн – а.а М.Бадарч
14. У.н Ч.Цогбаяр – у.н Б.Сугаржаргал
15. У.н Ц.Одбаяр – а.н Х.Гантулга
16. У.н Н.Адьяабат – а.а Л.Шинэбаатар
Зургаагийн даваа
1. У.а До.Ганхуяг – а.н Х.Гантулга
2. У.а Х.Мөнхбаатар – у.х Т.Мөнгөнцоож
3. У.а П.Бүрэнтөгс – у.н Н.Адьяабат
4. У.г И.Доржсамбуу – у.ө.и.н Э.Энхбат
5. У.г Б.Гончигдамба – у.з М.Өсөхбаяр
6. У.г Ж.Бат-Эрдэнэ – у.н Б.Сангисүрэн
7. У.з Ч.Санжаадамба – у.н Б.Сугаржаргал
8. У.з Б.Батмөнх – у.ө.и.н Р.Пүрэвдагва
Долоогийн даваа
1. У.а До.Ганхуяг – у.г Ж.Бат-Эрдэнэ
2. У.а Х.Мөнхбаатар – у.н Н.Адьяабат
3. У.з Ч.Санжаадамба – у.з М.Өсөхбаяр
4. У.з Б.Батмөнх – у.ө.и.н Э.Энхбат
Наймын даваа
1. У.а До.Ганхуяг – у.з Ч.Санжаадамба
2. У.а Х.Мөнхбаатар – у.ө.и.н Э.Энхбат
Есийн даваа
1. У.з Ч.Санжаадамба – у.ө.и.н Э.Энхбат
Т.Түмэндэмбэрэл