Морины эзэн нь нүдэндээ итгээгүй гэдэг

Бүрэнцогтын “морин толгой” Дугарсүрэнд  нэг  уядаггүй хүрэн морь байж. “Баадуу” Дорж гуай, “Чи энэ  хүрэн морийг баллалаа даа, сайн морь шүү” гэнэ. Гэтэл Дорж гуай нэг хавар  хүрэн морийг чинь авъя гэж ирээд хүрэн байдас өгч наймаа хийгээд аваад явжээ. Энэ хүрэн байдас бол  “баадуу” Дорж гуайн их  алаг азарганы төл,  Улс халзан азарганы эцэг Шинэтулгын хонгор азарганы эх юм.   
“Баадуу” Дорж гуай тэр зун нь Бүрэнцогтын наадамд хүрэн морийг уяжээ. Тэгсэн дунд давхил дээр тарган гэдэг нь учиргүй, хоцорч сүүлдээд хоёр хүүхэд хоёр талаас нь  ташуурдаад ирж байгаа харагдаж. “Морин толгой” Дугарсүрэн найз Пэлийн Гансүхэд, “тэрийг хар даа. Миний муу хүрэн морийг ч зовоож байна даа. Ингэнэ гэж бодоод  байсан юм...”  гэж харамсан хэлж байв.  Их сунгаан дээр  хүрэн морь мордож байгаа харагдахгүй болохоор нь уралдахаа больж дээ гэж бодож байжээ.  Гэтэл наадмын өдөр их насны морь мордуулахад хүрэн морийг ёстой арьс нөмөргөчихсөн юм шиг, махгүй болгоод мордуулаад ирэхэд  харамсаад үгээ барж байсан  эзэн  “морин толгой” Дугарсүрэн  хүрэн морио танихгүй өнгөрөөчихсөн байна. Энэ өдөр  хүрэн морь гуравт  хурдалж ирэхэд унаган эзэн нь  нүдэндээ итгээгүй гэдэг. Ер нь “баадуу” Дорж гуай хүнээс дөрвөн адуу худалдаж аваад л дөрвүүлэнг нь түрүүлгэж байсан байдаг. Хөлгүй адуу, хөөрүү адуу аль нь ч байсан уяна гэснээ уяж засаад л түрүүлгэнэ гэснээ түрүүлгэдэг байсан нь биширмээр.  Түүнтэй тэр нутагт ухааныг нь гүйцэж харьцах хүн байгаагүй гэдэг. Бусдаас  тасархай уяач байсан болохоор  өнөө үеийнхэнд домог болон мөнхөрсөөр байгаа  билээ. 
Н.Санжаадорж