Манлай уяач Ц.Цэнд-Аюуш: Нутгийнхан маань намайг маш хүндэтгэлтэй хүлээж авсан

"Хотгойдын хурд-3" хангайн бүсийн наадамд анх очиж шүдлэн айрагдуулсан Өвөрхангай аймгийн Өлзийт сумын уугуул, "Дааган" хэмээх Ц.Цэнд-Аюуш Манлайгийн сэтгэгдлийг хүргэж байна.

-Дэлгэр сайхан наадав уу. Баяр наадмынхаа сэтгэгдлээс хуваалцаач?
-Сайхан наадлаа. Улсын наадмын дараа Хөвсгөл нутгийг зорьж, “Хотгойдын хурд-3” хангайн бүсийн уралдаанд оролцлоо. Өргөн дэлгэр сайхан болдог юм байна. Би анх удаагаа Хөвсгөл аймагт ирж байгаа юм. Өмнө нь Архангай аймагт болсон хангайн бүсийн уралдаанд морьдоо уралдуулж байсан. Энэ жил "Хотгойдын хурд"-аа зорьж ирж уралдаад морьд маань сайхан давхилаа. Хоймор нутаг байгаль сайхантай, үнэхээр сайхан газар юм.
-Манлай хэдэн насны хичнээн морьтой очсон бэ?
-Зургаан насны адуутай явсан. Зарим насанд хоёр гурван адуутай очоод соёолон, шүдлэн зургаалуулж, хязаалан хүүхэдгүй түрүүлээд дүрмийн дагуу ухарч зургаад баригдсан. Их насны морь хойноос зүтгэж уралдаад айрагдлаа. Арав дотор дөрвөн морь давхина гэдэг бол чамлахааргүй амжилт. Ер нь тэгээд морь, хүүхэд мэнд сайхан наадахаас илүү сайхан юм гэж юу байхав. Наадмын дараа Хөвсгөл далайд очиж морины хүүхдүүдээ завиар зугаалууллаа. Манайхны хүүхдүүд чинь усгүй газрынх. Тийм болоод ч тэр үү, их л баяртай байна лээ. Далай ээж ч бас бишрэхээс аргагүй сайхан юмаа.
-Хоймор нутгийн адууг шинжив үү. Ямар санагдав?
-Харлаа. Нутгийн унаган адуунууд бяртай, тамиртай адуу байдаг юм байна. Дээр нь Сүхбаатар, Дорнод гээд зүүн аймгуудаас адуу их авчирч нутгийн гүүтэй нийлүүлсэн байна. Тэд нь зүүн зүгээс ирсэн адуунаасаа илүү нутагших юм гэж ярьж байна лээ. Дээр нь залуучууд морь сайн уяж байна. Сая морио айрагдуулж, түрүүлгэсэн нутгийн уяачдын олонх нь залуучууд байна лээ.
-Олон газрын наадам үзсэн ахмад уяачийн хувьд санаа оноо болгож зөвлөх зүйл байсан л байлгүй. Цаашдаа Хөвсгөлчүүд юун дээрээ илүүтэй анхаармаар юм шиг санагдсан бэ?
-Засгийн газрын тогтоолт бүсийн наадам учраас зохион байгуулалт сайтай байх учиртай. Наадамд аль алдаа оноо гарахыг тэр гэхэв. Гэхдээ анзаарч байхад морь малаа шүдлэх тал дээрээ жаахан тааруу санагдсан. Нарийн үзэхгүй тэгс ингэсхийгээд л гаргачихаж байна лээ. Морины шүдийг чинь нарийн үзэх ёстой шүү дээ. Ялангуяа даага, шүдлэн, хязаалан, соёолон гээд бага насны адуун дээр. Гарахад нь хараад түрүүлж, айрагдаад ирснийх нь дараа дахиад хянах ёстой. Ер нь аль ч газрын наадам тэгдэг шүү дээ. Дараа дараагийн уралдаануудад энэ тал дээрээ анхаарна биз ээ.
-Олон жил хүлээгдсэн Манлай цолныхоо мялаалга наадмыг хийж, нутгийн түмэнтэйгээ баяраа хуваалцсан сураг байсан?
-Тэгсээн. Хотгойдын хурдаас ирснийхээ дараа наймдугаар сарын 15-нд өөрийн төрсөн нутаг Өвөрхангай аймгийн Өлзийт сумандаа Манлай цолныхоо мялаалга наадмыг хийж, гурван насны морь уралдуулсан. Нутаг орныхон маань сайхан хүлээн авч, баяр наадам сайхан болсон. Тод манлай Дуламсүрэн тэргүүтэй олон уяач очно лээ. Намрын наадам гэхэд морьд 50, 60, 70 хүрч мордсон. Манай Өвөрхангай аймгийн Өлзийтөөс улсын цолтой бөх байдаг ч улсын цолтой уяач хараахан төрөөгүй байсан. Намайг түүнийх нь салхийг хагалж, Алдартаа алгасан Манлай цол хүртлээ гээд нутгийнхан маань маш хүндэтгэлтэй хүлээж авсан.
-Төрдөө үнэлэгдэж, түмэндээ хүндлэгдсэн Манлайдаа амжилт хүсье. Ярилцсанд баярлалаа.

Б.Долзодмаа