Аймгийн Алдарт уяач Н.Бизъяа: Хоёр үрээ айрагдуулсан Сар хайрханы даншиг хамгийн сайхан санагддаг
![](http://todmagnai.mn/images/users/cube/d4ad3b8d662f3c44e3eb0c29ec6170f8.jpg)
2014 оны 7-р сарын 02 -нд
![](http://todmagnai.mn/images/news/main/40422014725659.gif)
Өнөөдрийн зочны хойморт Завхан аймгийн Сонгино сумын уугуул, аймгийн Алдарт уяач Нямцэрэнгийн Бизъяа саатаж байна.
-Анхны бүсийн наадамд хоёр морь айрагдуулж одтой сайхан наадсан хийморилог эрхэмтэй олон жилийн дараа уулзах сайхан байна. Тэр үеийн дурсамжаар яриагаа эхэлвэл ямар вэ?
-Миний хамгийн сайхан наадам тэр байгаа юм. 1995 оны Сар хайрханы даншигт улаан хээр соёолон аман хүзүүдүүлж, хээр хязаалан хүүгийнхээ нэр дээр дөрвөөр давхиулж байсан. Баруун Монголын хурдан бүхэн цугласан тэр том наадамд ийм сайхан наадсандаа одоо хэр нь баяртай явдаг шүү. Миний хоёр хээр үрээ хурдан ч байсан. Соёолон гурван үзүүр болж гарч ирээд аль нь орох бол гэж бодож байтал миний үрээ аман хүзүүдэж их сайхан санагдаж билээ.
-Хээр үрээнүүд чинь өмнө нь ямар амжилт гаргаж байсан бэ?
-Хоёр хээр маань миний унаган адуунууд. Аман хүзүүддэг улаан хээрийг нь Босоо хээр гэдэг юм. Би Босоогийн эхийг гунжин үнээ, хоёр мориор авч байлаа. Их сайхан бор гүү байсан. Тэгээд Намсангийн хүрэн азарганд тавьж гарсан төл нь Босоо хээр маань байгаа юм. 1993 онд шүдлэндээ аймгийн 70 жилийн ойд түрүүлж, хязааландаа 1994 онд Увсад болсон том уралдаанд түрүүлж байсан. Олон газрын адуу цугларсан одоогийнхоор бол бүсийн наадам юмуу даа.
-Хүүгийн тань нэртэй хээр нь яаж давхиж байсан бэ?
-Дөрвөлдөг хээр хязааланг чинь Даваагомбын халтар гэдэг юм. Даваагомбо гэж миний хүү л дээ. Тэр хээр дааган цагаасаа эхлээд уралдаж, сумандаа зургаа түрүүлсэн адуу. Дээр ярьсан Увсын том уралдаанд ч гэсэн айрагдсан. Мөн Баянтэс болон Увсын Өндөрхангайд сумын наадамд аман хүзүүдэж байсан юм.
-Унаган хээрүүд урамтай хурдалжээ. Өөр Алдартын нэрийг дуурсгасан ямар хурдан хүлгүүд байсан бол?
-Олон бий дээ. Бор үрээ маань 1968 онд даагандаа сумынхаа баярт түрүүлээд, шүдлэн, соёолон аман хүзүүдэж, нас нийлээд хоёр ч айрагдсан. Мөн Жожоо цагаан гэж хурдан адуу байлаа. Даага, шүдлэндээ түрүүлчихээд тэрнээс хойш олон хүний гар дамжаад давхихгүй байхаар нь би 19 настайд нь хоёр адуугаар авч уяад, тэр жилээ суманд түрүүлгэж, дараа жил нь аман хүзүүдүүлж, 21 настай морь долоод давхиулж байсан.
-Сүүлийн үед хурдалж байгаа ямар хүлгүүд байна?
-Сүүлийн үеийн залуучууд зүүн талаас адуу их авчрах болж. Би унаган адуугаа сурснаараа тэжээлгүй уяхаар тэднийг дийлэхгүй юм. Тэгсэн манай хүү надад Хэнтий аймгийн Батноров сумаас хоёр үрээ авчирч өгсөн. Одоогоор уяагүй байна. Мөн хүүгийн зүүн талаас авчирч өгсөн үрээг Нөмрөгийн Оросоо гээд найздаа өгсөн “хоёр түрүүллээ” гэж дуулдана лээ.
-Хүүхдүүд тань мөн моринд сонирхолтой юу?
-Манай хоёр хүү морь сайн уяна аа. Сүүлийн үед миний нас өндөр болоод өөрөө уяж чадахаа байсан. Хүүгээ дагаад наадам хэсч, тэгээд заримдаа дуугүй байж чадахгүй үглээд дургүйг нь хүргэдэг л байх. Даваагомбыгоо сайн уяач болж миний хүрээгүй улсын цолыг авах байх гэж боддог. Албаны ажилтай болохоор бас тэр болгон зав гаргаж чаддаггүй юм шиг байна аа, бас. Хүү нь аймгийн шилдэг унаач болсон. Тэр бас ааваасаа дутахгүй уяач болох байх.
-Хүүгээ улсын цолд хүрэх байх гэж боддог гэлээ. Ингэхэд та хэдэн оны Алдарт уяач вэ?
-Би Сонгино сумаас төрсөн хамгийн анхны аймгийн Алдарт уяач. Манай сумын уяачдын холбооны тэргүүн Пүрэвхүү жил бүр намайг улсын Алдарт уяачид тодорхойлдог гэнэ лээ. Уг нь болдог бол нас өндөр болсон хүн хадан гэртээ очихоос өмнө авчихмаар л байх юм. Би чинь 16 настайгаасаа эхлээд 25 жил нэгдлийн адуу маллахдаа өнчин унага дутаагаагүй. Энэ насаа адууны дэргэд барж байгаа хүн дээ.
Ц.Амарбаяр
-Анхны бүсийн наадамд хоёр морь айрагдуулж одтой сайхан наадсан хийморилог эрхэмтэй олон жилийн дараа уулзах сайхан байна. Тэр үеийн дурсамжаар яриагаа эхэлвэл ямар вэ?
-Миний хамгийн сайхан наадам тэр байгаа юм. 1995 оны Сар хайрханы даншигт улаан хээр соёолон аман хүзүүдүүлж, хээр хязаалан хүүгийнхээ нэр дээр дөрвөөр давхиулж байсан. Баруун Монголын хурдан бүхэн цугласан тэр том наадамд ийм сайхан наадсандаа одоо хэр нь баяртай явдаг шүү. Миний хоёр хээр үрээ хурдан ч байсан. Соёолон гурван үзүүр болж гарч ирээд аль нь орох бол гэж бодож байтал миний үрээ аман хүзүүдэж их сайхан санагдаж билээ.
-Хээр үрээнүүд чинь өмнө нь ямар амжилт гаргаж байсан бэ?
-Хоёр хээр маань миний унаган адуунууд. Аман хүзүүддэг улаан хээрийг нь Босоо хээр гэдэг юм. Би Босоогийн эхийг гунжин үнээ, хоёр мориор авч байлаа. Их сайхан бор гүү байсан. Тэгээд Намсангийн хүрэн азарганд тавьж гарсан төл нь Босоо хээр маань байгаа юм. 1993 онд шүдлэндээ аймгийн 70 жилийн ойд түрүүлж, хязааландаа 1994 онд Увсад болсон том уралдаанд түрүүлж байсан. Олон газрын адуу цугларсан одоогийнхоор бол бүсийн наадам юмуу даа.
-Хүүгийн тань нэртэй хээр нь яаж давхиж байсан бэ?
-Дөрвөлдөг хээр хязааланг чинь Даваагомбын халтар гэдэг юм. Даваагомбо гэж миний хүү л дээ. Тэр хээр дааган цагаасаа эхлээд уралдаж, сумандаа зургаа түрүүлсэн адуу. Дээр ярьсан Увсын том уралдаанд ч гэсэн айрагдсан. Мөн Баянтэс болон Увсын Өндөрхангайд сумын наадамд аман хүзүүдэж байсан юм.
-Унаган хээрүүд урамтай хурдалжээ. Өөр Алдартын нэрийг дуурсгасан ямар хурдан хүлгүүд байсан бол?
-Олон бий дээ. Бор үрээ маань 1968 онд даагандаа сумынхаа баярт түрүүлээд, шүдлэн, соёолон аман хүзүүдэж, нас нийлээд хоёр ч айрагдсан. Мөн Жожоо цагаан гэж хурдан адуу байлаа. Даага, шүдлэндээ түрүүлчихээд тэрнээс хойш олон хүний гар дамжаад давхихгүй байхаар нь би 19 настайд нь хоёр адуугаар авч уяад, тэр жилээ суманд түрүүлгэж, дараа жил нь аман хүзүүдүүлж, 21 настай морь долоод давхиулж байсан.
-Сүүлийн үед хурдалж байгаа ямар хүлгүүд байна?
-Сүүлийн үеийн залуучууд зүүн талаас адуу их авчрах болж. Би унаган адуугаа сурснаараа тэжээлгүй уяхаар тэднийг дийлэхгүй юм. Тэгсэн манай хүү надад Хэнтий аймгийн Батноров сумаас хоёр үрээ авчирч өгсөн. Одоогоор уяагүй байна. Мөн хүүгийн зүүн талаас авчирч өгсөн үрээг Нөмрөгийн Оросоо гээд найздаа өгсөн “хоёр түрүүллээ” гэж дуулдана лээ.
-Хүүхдүүд тань мөн моринд сонирхолтой юу?
-Манай хоёр хүү морь сайн уяна аа. Сүүлийн үед миний нас өндөр болоод өөрөө уяж чадахаа байсан. Хүүгээ дагаад наадам хэсч, тэгээд заримдаа дуугүй байж чадахгүй үглээд дургүйг нь хүргэдэг л байх. Даваагомбыгоо сайн уяач болж миний хүрээгүй улсын цолыг авах байх гэж боддог. Албаны ажилтай болохоор бас тэр болгон зав гаргаж чаддаггүй юм шиг байна аа, бас. Хүү нь аймгийн шилдэг унаач болсон. Тэр бас ааваасаа дутахгүй уяач болох байх.
-Хүүгээ улсын цолд хүрэх байх гэж боддог гэлээ. Ингэхэд та хэдэн оны Алдарт уяач вэ?
-Би Сонгино сумаас төрсөн хамгийн анхны аймгийн Алдарт уяач. Манай сумын уяачдын холбооны тэргүүн Пүрэвхүү жил бүр намайг улсын Алдарт уяачид тодорхойлдог гэнэ лээ. Уг нь болдог бол нас өндөр болсон хүн хадан гэртээ очихоос өмнө авчихмаар л байх юм. Би чинь 16 настайгаасаа эхлээд 25 жил нэгдлийн адуу маллахдаа өнчин унага дутаагаагүй. Энэ насаа адууны дэргэд барж байгаа хүн дээ.
Ц.Амарбаяр
![Аймгийн Алдарт уяач Н.Бизъяа: Хоёр үрээ айрагдуулсан Сар хайрханы даншиг хамгийн сайхан санагддаг](http://todmagnai.mn/images/news/attachments/thumb/40422014725710.gif)
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
29 минутын өмнө Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2 цагийн өмнө "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
17 цагийн өмнө Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
18 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
19 цагийн өмнө Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
20 цагийн өмнө Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
22 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
23 цагийн өмнө "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
Өчигдөр, 09:41 минут Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
Өчигдөр, 09:19 минут Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
Өчигдөр, 09:15 минут "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд ангилалд эхний …
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насны уралдаанд…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насанд 65 хурда…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд эхний 10…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд С.Баярса…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд 79 хурдан хүлэг бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 13 -нд Цоллооч хүүд Д.Чулуунбат Тод манлай даага амлав
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан д…
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Х.Улам-Өрнөхийн хээр даага тү…
-
7-р сарын 12 -нд 258 даага бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан с…
-
7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Б.Энх-Очир: Захаар нь дайрч ороод Нандин…
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Хишиг-Очирын Бөхбатын хүрэн с…
-
7-р сарын 12 -нд 217 соёолон бүртгүүлж, 152 нь гараа руу хөдөлжээ
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Б.Ерөөлтийн халтар морь түрүү…
-
7-р сарын 11 -нд 228 их насны морь бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан а…
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд С.Гал-Эрдэнийн Нандин хонгор …
-
7-р сарын 11 -нд 192 азарга бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан ш…
-
7-р сарын 10 -нд Ц.Дагвасүрэнгийн хул шүдлэн түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд 254 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
7-р сарын 10 -нд Батсуурийн Чинзоригийн хээр хязаалан түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд 156 хурдан хязаалан гарааны зурхайгаас эргэлээ
-
7-р сарын 10 -нд Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
2024 оны 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
-
2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
-
2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
-
2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
-
2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
-
2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
-
19 цагийн өмнө Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
Өчигдөр, 09:41 минут Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
23 цагийн өмнө "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
Өчигдөр, 09:15 минут "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
18 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
20 цагийн өмнө Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
2 цагийн өмнө "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
Өчигдөр, 09:19 минут Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
22 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
17 цагийн өмнө Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
29 минутын өмнө Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна