Богдын Энхчулуун түрүүлж, Ховдын Хишигбат үзүүрлэв

МҮБХ-оос сар тутам уламжлан зохиодог сумын цолтон болон залуу бөхчүүдийн барилдаан боллоо. Энэ удаагийн барилдаанд хамгийн цөөн буюу 240 бөх зодоглон барилдав. Оюутны амралт эхлэж, овооны наадмууд болж буйтай ч холбоотой байж болох юм.
Барилдаанд сумын заан Б.Энх-Очирхуяг, Н.Ширчинхүү, Б.Улаалзгана, Б.Цэрэндагва, Д.Бат-Эрдэнэ нарын тэргүүтэй сумын цолтой 180 гаруй, залуу бөх 60 орчим зодоглов.
Бөхийн барилдааны нэгийн давааанд Өвөрхангай аймгийн Сант сумын харьяат з.б Д.Бат-Эрдэнэ Ховдын с.з Д.Алдарыг, Говь-Алтай аймгийн Төгрөг сумын харьяат, з.б Д.Эрдэнэтулга Ховдын Ш.Азжаргалыг шороодуулав. Хоёр залуу бөх хоёул “Аварга” лицей сургуулийн сурагчид юм.
Энэ даваанд Алдартан дэвжээний багш, с.з Х.Баярнэмэх с.н Ш.Батбилэгийг өмсөөд ард нь гарч түрээд давлаа. Х.Баярнэмэх аймгийн залуу арслан Х.Оргилболдын төрсөн ах агаад ах дүүсээрээ өмсөх мэхийг өвлөж авсан хүчтэнүүд аж. Говь-Алтайн Я.Бумбаяр Ажнайн Ц.Ёндонбаатарыг хонгодоход давуулж бариад хонгодуулсан хөлөөрөө хутгаад, Баян-Өлгийн Ганцог Төвийн Ц.Амартүвшинг давхар хамаад дайрахад дагуулж гуядаад, Бөх Билэгтийн Б.Жамбалсүрэн Ховдын О.Пүрэвбаярыг хонгодож тзрээд, Ховдын О.Бямбацэрэн Таванханы О.Болд-Эрдэнийг хамж дайрахад дагуулж дугтарч татаад, ИМХ-ий Б.Лхагвасүрэн Их Богдын Э.Өлзийбаярыг хонгодож дайраад, Хөвсгөлийн Га.Бат-Эрдэнэ Увсын Ц.Саранзолбоог дэгээ орооход дэгээг мулталж зайлаад тус тус давав.
Хоёрын даваанд Төвийн Б.Энх-Очирхуяг Сэлэнгийн Ц.Анхбаярыг дунгуйлдаж татаад, Архангайн Б.Чинбат Их Богдын Ч.Дашийг зүүн хонгодож хөөгөөд, Завханы Д.Ядмаа Бөх Билэгтийн Ж.Хасбаатарыг хонгодоход дагуулж гуядаад, Говь-Алтайн Я.Бумбаяр ИНЕГ-ын Б.Лхагвадоржийг баруун хөлийг авч зүүн хөлд хавсраад, ОНАБХГ-ын Н.Батрагчаа Увсын Т.Төгсжаргалыг дутуу өшиглөхөд түлхээд, Бөхбилэгтийн Д.Батхөгжил Хөвсгөлийн Э.Баярдалайг дунгуйлдаад, Өвөрхангайн Баянголын Г.Эрдэнэбаяр ТХАД-ий Н.Наранбаярыг татаж баруун хавираад, Төвийн Г.Пүрэвдорж ЗХ-ий 350-р ангийн Б.Эрдэнэванг зайлж мушгиад, Төвийн Ч.Мөнхбат Хөвсгөлийн Б.Болдыг дунгуйлдаж татаад, Хантайширын Ц.Баасандорж Увсын Х.Мөнхжаргалыг татаж хавираад, Хөвсгөлийн Га.Бат-Эрдэнэ Увсын П.Цэвэгжавыг гар зөрүүлж мушгиад, Увсын О.Рэнцэнсамбуу Төвийн Н.Нямгэрэлийг хөмрөөд, ТТХГ-ын Л.Тодмандах Төвийн О.Баярцогтыг шахаж татаад, Булганы Д.Пүрэвдорж Алдарын Э.Одхүүг зайлж гудлаад, Хөвсгөлийн С.Үүртуяа Дорнодын П.Одонтөмөрийг хөмрөөд, Увсын Б.Мөнх-Эрдэнэ Их Богдын Б.Билэгдэмбэрэлийг зайлж хавираад, Төвийн Б.Дэлгэрдалай Хөвсгөлийн Б.Нямсүрэнг шахаж татаад, ИМХ-ий О.Бат-Эрдэнэ Дорнодын Т.Дэлгэрийг даацтай мушгиад, ИМХ-ий Д.Төмөрхүлэг Говь-Алтайн А.Ганболдыг хөмрөхөд үлдээд тус тус давлаа. Энэ давааны хамгийн онцлууштай барилдаан Таванханы с.з Н.Ширчинхүү Ховдын з.б Т.Батзориг нарын дунд болсон бөгөөд Н.Ширчинхүүг зайлж татахад Т.Батзориг дагаж ороод зүүн талдаа тун лавхан тахимдаад давчихав.
Гурвын даваанд Төвийн Б.Энх-Очирхуяг Ховдын Т.Батзоригийг шилдэж мушгиад, Сэлэнгийн Б.Улаалзгана Говь-Алтайн Я.Бумбаярыг хонгодож дэрлээд, ИМХ-ий Б.Цэрэндагва Булганы Д.Пүрэвдоржийг хутгаад, ЗД констракшны Д.Бат-Эрдэнэ ИМХ-ий Г.Эрдэнэбаярыг мушгиад, Ховдын Г.Хишигбат Хантайширын Ц.Баасандоржийг зүүн мушгиад, Булганы Г.Ганбаатар Хөвсгөлийн Га.Бат-Эрдэнийг татаж мордоод, Таванханы С.Оргилбаатар Баян-Өлгийн К.Нурланыг мушгиж тонгороод, Увсын Ж.Ням-Эрдэнэ Завханы Д.Ядмааг гар ачаад, Анар Цамхаг ХХК-ы Э.Даваажаргал Бөх Билэгтийн Б.Чинбатыг мушгихад сөрж мушгиад, Увсын Н.Хүрэлсүх Төвийн Б.Дэлгэрдалайг зүүн хавсраад, Архангайн Р.Бэхбат ТТХГ-ын Л.Тодмандахыг шахаж татаад, ИМХ-ий Ц.Батжаргал Увсын Б.Алтангэрэлийг татаж баруун мордоод, ТХАД-ий У.Мөнхчулуун Булганы Э.Чимэддоржийг хонгодож цацаад, Хантайширын Х.Алтангэрэл Төвийн Ч.Мөнхбатыг баруун хавсрахад мушгиад, ИМХ-ий З.Баттөмөр Увсын Б.Мөнхбаярыг хонгодож дайраад, Ховдын Б.Уртнасан Хантайширын Х.Дарамзагдыг сунгаж татаад, Бөх Билэгтийн Б.Мөнхтулга Ажнайн Б.Амар-Амгаланг тахимдаад, ИМХ-ий О.Бат-Эрдэнэ Дундговийн Н.Батрагчааг сугадаж тонгороод, Төвийн Г.Пүрэвдорж Хөвсгөлийн Г.Батсүхийг хөмрөөд, Увсын О.Рэнцэнсамбуу Ховдын Н.Амарсайханыг баруун талдаа даацтай тонгороод, Ховдын Ц.Заяатүшиг ИМХ-ий Н.Даваадоржийг сугадаж хавираад тус тус давав. Мөн энэ даваанд Өвөрхангай аймгийн Нарийнтээл сумын харьяат, МУ-ын харцага Ч.Даваадоржийн хүү, с.з Д.Төмөрхүлэг Ажнайн Т.Төгсдөлгөөнийг дагуулж мушгин давж үзэгчдийг баясгалаа.
Дөрвийн даваанд Анар цамхагийн Э.Даваажаргал Сэлэнгийн Б.Улаалзганыг сугадаж мушгиж тонгороод, ИМХ-ий Б.Цэрэндагва Хантайширын Х.Алтангэрэлийг гуядаад, ИМХ-ий Ц.Батжаргал ЗД констракшны Д.Бат-Эрдэнийг мушгиад, Ховдын Г.Хишигбат ИМХ-ий Д.Төмөрхүлэгийг хонгодоод, Таванханы С.Оргилбаатар Төвийн Б.Гүррагчааг мушгиад тэнцвэр алдахад өшиглөөд, Архангайн Р.Бэхбат Ховдын Б.Баярааг зүүн хонгодоод, Таванханы Х.Жанболат Увсын Н.Хүрэлсүхийг сунгаж татаад, Ховдын Ц.Заяатүшиг Булганы Д.Батдоржийг мушгиад, Бөх Билэгтийн Б.Мөнхтулга Ховдын О.Очбатыг зүүн хонгодож шилжүүлж түрээд тус тус давлаа.
Тавын даваанд Төвийн Б.Энх-Очирхуяг гоцлож, Булганы Г.Ганбаатар Ховдын Ц.Заяатүшигийг ард нь гараад, Таванханы Х.Жанболат ИМХ-ий Б.Цэрэндагвыг тахимдахад дагуулж зайлаад, Анар цамхагийн Э.Даваажаргал ИМХ-ий Ц.Батжаргалыг ард нь гарч сунгаж татаад, Ховдын Г.Хишигбат Төвийн Г.Пүрэвдоржийг хонгодож өргөөд, Архангайн Р.Бэхбат Таванханы С.Оргилбаатарыг хонгодоод, ТХАД-ий У.Мөнхчулуун Бөх Билэгтийн Б.Мөнхтулгыг гар таллаж ард нь гараад тус тус давж шөвгөрөв.
Дунд шөвөг буюу зургаагийн даваанд Таванханы Х.Жанболат Төвийн Б.Энх-Очирхуягийг баруун хөл авахад дагуулж гуядаад, ИМХ-ий Х.Энхчулуун Архангайн Р.Бэхбатыг хутгаад, Ховдын Г.Хишигбат ТХАД-ий У.Мөнхчулууныг солгой талдаа даацтай тонгороод, Анар цамхагийн Э.Даваажаргал Булганы Г.Ганбаатарыг зүүн хутгаж дайраад их шөвөгт шалгарлаа.
Долоогийн даваанд Ховдын Г.Хишигбат Таванханы Х.Жанболатыг хамж түрээд, ИМХ-ий Х.Энхчулуун Анар цамхагийн Э.Даваажаргалыг хутгаад давснаар үзүүр түрүүнд шалгарлаа.
Үзүүрт үлдсэн хоёр залуугийн хувьд урд өмнө сумын заануудын барилдаанд хэд хэдэн ч удаа шөвгөрсөн биеийн хийц галбир ч тэр, өмсгөл гутал ч тэр их төстэй залуус байв. Тэдний барилдаан төдий удсангүй. Хэвэлхүүгийн Энхчулуун тойруулж шахаж татаад давснаар түрүү бөхөөр тодорлоо.
МУИС-ийн оюутан Т.Түмэндэмбэрэл