Г.Хүрэлсүх: Холбоо үйл ажиллагаагаа сайн явуулахад гишүүдийн татвар их чухал

Сүхбаатар аймгийн Сүхбаатар сумын "Нийгмийн хонгор" уяачдын холбооны нарийн бичгийн дарга Г.Хүрэлсүхтэй ярилцсанаа хүргэж байна
-Уяачдын холбооны нарийн бичгээр багагүй хугацаанд ажилласан гэсэн. Ажлынхаа сайн муу, зовлон жаргалыг хэдийнэ мэддэг болсон байх?
-Уяачдын холбооны нарийн бичгийн ажлыг 2009 оноос хойш дөрөв дэх жилдээ хийж байна. Миний үүрэгт ажил бол гишүүдийг бүртгэлжүүлж, санхүүгийн эх үүсвэрийг бий болгох. Ашгийн бус, төрийн бус байгууллага болохоор санхүүгийн хувьд их хэцүү.  Гишүүдийн татвараар санхүүждэг учраас татвар төлөлтийн асуудлыг мөн хариуцдаг. Мөн сумын наадмын комиссын даргаар ажиллаж, гардан зохион байгуулж байна. Гол төлөв санхүүгийн ажлыг амжуулдаг даа.
-Айл болгонд уяач байдаг хэрнээ холбоондоо гишүүнчлэлтэй нь бага, эсвэл татвар төлөлтийн байдал асуудалтай байдаг гэсэн нийтлэг бэрхшээл сумдын уяачдын холбоонд байх шиг байна. Танай холбооны хувьд?
-Манай уяачдын холбооны гишүүнчлэл хүн амын тоотойгоо харьцуулахад тийм ч бага биш. Морь уядаг, сонирхдог залуучуудаа оруулсан, сум, аймгийн Алдарт ахмад уяачдаа оруулсан. Ер нь гишүүнчлэлийн хувьд боломжийн гэж боддог. Харин татвар төлөлтийн хувьд хойрго ханддаг юм уу даа гэсэн бодол бий. Мандат гэх мэтийн олсон орлогоороо наадам зохион байгуулъя гэхэд баланс барьдаггүй, алдагдалтай байдаг. Олсон орлого дээрээ зарим хүнээс дэмжлэг авах маягаар явж байгаа.
-Өөрөө ямар мэргэжилтэй, ямар ажил албатай хүн бэ?
-Нягтлан бодогч мэргэжилтэй. Сүхбаатар сумандаа төрийн сангийн төлөөлөгч буюу сумын ерөнхий нягтлан бодогчийн ажил хийдэг.
-Нягтлан бодогч мэргэжилтэй хүн морь сонирхдог болсон нь сонин байна?
-Би багаасаа л морь сонирхож ирсэн. Манай өвөг дээдэс моринд гарамгай хүмүүс байсан юм. Аавын аав Гүрийн Юндэн гэж Сүхбаатар сумын Алдарт уяач, Юндэн адуу гэж бараг угшил болсон адууны эзэн хүн байгаа. Юндэн адуу бол алдарт Нийгмийн хонгорын угшлын адуу. Аав маань өргөмөл. Аавыг өргөж авсан аав буюу миний өвөө Будын Самбуугийн ах нь Тонгоон Жамъян байгаа юм. Дансрангийн Жамъян гэж уг нь бас өргөмөл юм гэнэ лээ. Тонгоон улаан адууны эзэн шүү дээ. Ээжийн талд улсын сайн малчин Зундуй гэж хүн байсан бөгөөд Зундуйн шаргал азарга гэж сум, орон нутагтаа олон түрүүлж, айрагдсан алдартай азаргатай байлаа. 1994 оны Алтан овооны их тахилгын азарганы уралдаанд ээжийн эгчийн нөхөр Бат-Өлзийн буган азарга түрүүлж байсан удаатай. Бат-Өлзийн буган азарганы дээд угшил нь хөнхөр адуу, ойрхных нь угшил бол Зундуйн шаргал.
-Тонгоон улаан, Хөнхөр саарал, Нийгмийн хонгор гээд аргагүй хурдан удам яригдаж байна. Тэгэхээр одоо танайд энэ ярьсан адуунуудын угшил байна уу?

-Байлгүй яахав. Тонгоон адууны угшилтай улаан азарга манайд бий, 2003 онд Хондор гэж тахилгатай овооны наадамд түрүүлсэн. Аав морь сонирхдог хүн байсан ч нэгдэл нийгэмд олон жил жолооч хийсэн болохоор тууштай уяж чадаагүй. Би л сүүлийн хэдэн жил адуу цуглуулж, морь тэжээж байна. Би азаргаа Тонгоон адууны угшлаас тавьсан. Мөнххаанаас гүү авсан, Эрдэнэцагааны улсын сайн малчин Цог гэдэг хүнээс үрээ авч азарга тавьсан. Залуу хүн учраас энд тэндээс адуу авчирч адууныхаа үүлдэр угсааг сайжруулъя гэсэн бодол байдаг. 
-Хэдийнээс эхлээд морь уяж байна. Анхны айраг, түрүүгээ хэзээ авсан бэ?
-2007 онд сургуулиа төгсөж, 2008 онд ажилд орсон юм. Тэр үеэс албан ажлын зав чөлөөгөөр зуныхаа амралтаар морио уяж үзэж байна. Ажлын хажуугаар морь уяна гэдэг их хэцүү байдаг л даа. Өнгөрсөн жилээс өөрөө гардаад мориндоо ажил хийж, тэжээл өгч байна. Энэ жилээс түлхүү орох төлөвтэй байна. Одоохондоо айраг, түрүү аваагүй. Ноднин овооны тахилгад уралдаад 10 дотор давхиулж байсан. 
-Гадагшаа адуу мал гаргасан уу. Хурд нь танигдаж байж л зарагдах байх даа?
-Адуу мал зарж үзээгүй ээ. Хоёр, гурван хүн энэ, тэр адууг чинь авъя гэсэн санал тавьж л байсан. Өөрөө олигтой уяж үзээгүй байж зарах бодол байдаггүй юм.
-Цаашдын ажил үйлсэд тань өндөр амжилт хүсээд, удахгүй анхны айраг, түрүүгээ авахын бэлгэтэй ерөөл өргөе.
-Баярлалаа. Манай холбоо 2010 оны аймгийн Шилдэг уяачдын холбоогоор шалгарсан. Хойшдоо гишүүдийнхээ тоог нэмж, холбооныхоо ажлыг улам сайн явуулах болно. Гишүүддээ хандаж хэлэхэд, та бүхэн татвараа төлж холбооныхоо ажилд идэвхтэй оролцвол манай холбоо илүү үр дүнтэй, амжилттай ажиллах боломж нөхцөл бүрддэг юм шүү гэж хэлмээр байна. Мөн нутгийнхаа ард түмэнд сайн сайхныг хүсч, гарсан унага бүхэн нь босоо төрж, уралдсан болгон нь түрүү магнай авч байх болтугай гэж ерөөе дөө.
А.Мөнх