Даяар дуурсах мэргэн цолтой харваачид

1921 оны Улсын баяр наадмын анхны харваанаас хойш өнөөдрийг хүртэл эрэгтэй харваачдаас Даяар дуурсах мэргэн цолтон тодроогүй бол эмэгтэйчүүдээс гурван харваач энэ цолд хүрч, нэг нь амжилтаа ахиулсан байдаг. Говь-Алтай аймгийн Баян-Уул сумын Жавзангийн Магнай 1984 онд Улсын баяр наадамд тав дахиа түрүүлж, харваачдаас анх удаа Даяар дуурсах мэргэн цолтноор тодорчээ. Энэ амжилтанд хүрэх харваач 13 жилийн турш гарч ирээгүй бөгөөд Сэлэнгэ аймгийн Ерөө сумын Чойжсүрэнгийн Мөнхцэцэг 1997 оны наадамд түрүүлж, Даяар дуурсах мэргэн цол хүртсэн хэдий ч хоёр жилийн дараа цолоо ахиулсан байна. Ж.Магнай гуайн Даяар дуурсах мэргэн цол хүртсэнээс хойш 21 жилийн дараа Дорнод аймгийн Баян-Уул сумын Хишигтийн Даваажаргал 2005 оны Улсын наадмаас тав дахиа түрүүлж Даяар дуурсах мэргэн цолоор энгэрээ мялаажээ. Ж.Магнай гуай Улсын мэргэн болсноосоо хойш 19 жилийн дараа Даяар дуурсах мэргэн цолд хүрсэн бол Х.Даваажаргал есөн жилийн хүч хөдөлмөр, бэлтгэл сургуулилтаа зориулсан байх юм. Өөр нэг сонирхолтой зүйл нь энэ хоёр харваачийн төрсөн сум ижил нэртэй байдаг. Ж.Магнай гуай алс баруун хязгаарын Говь-Алтай аймгийн Баян-Уул суманд төрсөн бол Х.Даваажаргал зүүн хязгаарын Дорнод аймгийн Баян-Уул суманд төржээ. Хоёр өөр аймгийн ижил нэртэй суманд төрсөн мэргэн цолтой харваачид Магнай, Даваажаргал хоёроос өөр байхгүй болов уу даа. Энэ цаг үед Даяар дуурсах мэргэн цолд тун ойрхон яваа харваачид бол Ш.Даваахүү, Ч.Хүдэрчулуун нар юмаа. Дараачийн Даяар дуурсах мэргэн цолтон Завхан аймгаас төрөх үү, Дорнод аймгаас төрөх үү гэдгийг хүлээж суухаас өөр аргагүй ээ. Уул нь эрэгтэй харваачдаас Даяар дуурсах мэргэн төрвөл сайн сан.
МУ-ын Мэргэн П.Гарамдорж