Аймгийн Алдарт уяач Б.Буянбаатар: Гиннест айрагддаг халтар морь маань 30-аад медальтай болоод байгаа


-Дэлхийн дээд амжилтанд бүртгүүлэх 4249 морины уралдаанд халтар морио айрагдуулсан танаар Дашинчилэнчүүд бахархаж байна. Түүхэн уралдаанд нутгийнхаа нэрийг дуурсган амжилтанд гаргасан танд баяр хүргэе.
-Баярлалаа. Халтар морь маань могой жилд Төв аймгийн Эрдэнэсант сумын 90, Архангай аймгийн 90, Булган аймгийн Бүрэгхангай сумын 90 жилийн ой гээд томоохон уралдаануудад оролцож, Гиннесийн дээд амжилтанд бүртгүүлэх түүхэн уралдаанд Булган бүсдээ айргийн дөрөвт хурдалсан. Энэхүү түүхэн уралдаанд оролцож амжилт гаргахад сумын уяачдын холбоо, Засаг даргын Тамгын газрын удирдлагын зүгээс ихээхэн дэмжсэн.
-Гиннесийн уралдаанд амжилт гаргасан уяачдад аймгийн Алдарт уяач цол олгосон байсан?
-Миний хувьд ноднин өвөл Цагаан сараас өмнө аймгийн Алдарт уяач цолоо авсан байсан. Энэ дашрамд “Тод магнай” сэтгүүлээрээ дамжуулаад Манлай уяач Д.Хишигжаргал ахдаа баярласнаа илэрхийлмээр байна. Энэ хүн нутаг орныхноо маш сайн дэмжсэн. Бидний зардал мөнгийг дааж, очиход хашаандаа байлгаад л.
-Түүхэн уралдаанд айрагдсан халтар мориныхоо угшил гарвалын талаар танилцуулаач?
-Миний халтар морь 2011 онд над дээр ирсэн. Сүхбаатар аймгийн Асгат сумын харьяат, аймгийн Алдарт уяач Дашдондог гэдэг хүний адуу байгаа юм. Ирсэн жилийнхээ зун уралдаж түрүүлээд, дараа жил нь Залуучуудын сангийн аж ахуйн 35 , Өвөрхангай аймгийн Бүрд сумын 80 жилийн ойд тус тус түрүүлсэн. Тэндээсээ хойшоо Дарханы 50 жилийн ойд очоод 12-оор давхисан. Ер нь ирсэн цагаасаа түрүүлж, айрагдаж буй бэлэн давхилтай адуу. Бас Бүрэгхангай сумын харьяат, улсын заан Баасандоржийн мялаалга, Тод манлай уяач Аюуш агсны нэрэмжит бүсийн уралдаан, Өгий нуурын 60 жилийн ойд тус тус гурвалсан. Мөн аймагтаа тавлаж, Бүрэгхангайн бүсийн уралдаанд аман хүзүүдсэн. Энэ мэтчилэн яриад байвал айраг, түрүү олныг авсаан. 30-аад медальтай болоод байгаа.
-Аймгийн Алдарт уяач гэдэг орон нутагт ханасан цол. Энэ цолд хүрэхэд халтар мориноос өөр ямар хурдан хүлгэд буян хишгээ өгсөн бол?
-Нэг цоохор даага байсан. Одоо хязаалан болчихсон тэжээгдээд л байж байна.
-Ингэхэд хэзээнээс хурдан морины уяаг тааруулах болсон юм бэ. Уяаны эрдэм заасан багшийнхаа талаар яриач.
-Би чинь малын захад өссөн хөдөөний хүүхэд. Тэр утгаараа нарийн ширийнийг нь мэдэхгүй ч ерөнхий гадарлана аа. Хамгийн анх 2000 оны үед нэг даага уяж сумынхаа наадамд айрагдуулаад түүнээс хойш мориноос холдоогүй ээ.
-Аав тань морь уядаггүй байсан юм уу?
-Миний аав намайг багад өнгөрсөн болохоор би бараг мэддэггүй юм. 1930 хэдэн онд Улсын наадамд түрүүлж байсан Хүрэл даргын хээр гэдэг хурдан морины эзэд манай аавын талын хамаатнууд гэгддэг. Дашинчилэн, Эрдэнэсантын зааг хавиар нутагладаг улс манайхан чинь. Би уяачийг оюун санааны тэмцээнд оролцогчид гэж боддог. Адгуусан дээр өөрсдийнхөө ухааныг туршиж улс шүү дээ, бид чинь.
-Оюун санааны тэмцээнд оролцсон арав гаруй жилийн хугацаанд ямархуу амжилт үзүүлсэн байдаг вэ. Айраг түрүүгээ тоолж байв уу?
-Олон бий. Тоолж байгаагүй юм байна.
-Энэ жил танай сумын 90 жилийн ой тохиож байгаа. Алдарт бэлтгэл хэр базааж байна?
-Өвлөөс эхлээд морьдоо тэжээсэн. Зун цагийн байдал ямар байх юм бол. Хөдөөгийн малчин бид чинь байгаль цаг ууртаа захирагдаж амьдардаг хүмүүс шүү дээ. Байгаль цаг уур, газрын гарц бидний ажилд бас их нөлөөлдөг. Гэхдээ ямар байсан ч 90 жилийнхээ ойд уралдалгүй яахав.
-Нутгийн дэвжээгээ хамгаалах үүрэг оногдож таарна. Ялангуяа халтар морины эзэнд?
-Тэгэлгүй яахав. Нутгийнхаа ойн түрүүг алдчихгүй байхыг бодолгүй яахав. Гэхдээ дээгүүр, доогуураа давхих нь хамаагүй, гол нь мориныхоо сүүл шуучихаад наадмын талбайгаараа орж хул айраг уучихад л тэр сайхан наадам шүү дээ. Сүүлийн үед моринд орж байгаа залуус тэр сайхныг нь мэдэхгүй, айраг, түрүүнд шунаад морь малаа машин тэргээр хөөж монгол наадмын үнэ цэнийг бууруулаад байгаа болохоос биш.
-Таны уясан морьдыг өөрийн хүүхдүүд унадаг уу?
-Хүү хотод оюутан, морь мал эргүүлж өгөх гээд түр ирчихээд байна. Өөрийн унах хүүхэдгүй болохоор хүний хүүхэд л гуйж унуулж байна даа. Саяхан би хотоос нэг хүүхэд авчирсан.Хөөрхий, амьдралын бололцоо муутай, орцны жижүүр хийдэг айлын хүүхэд гэнэ лээ. Хүүхдийг нь зун хотын хүмүүс морь унуулж сургаад бүтэлгүй гээд голчихсон юм гэсэн. Тэгээд би аав, ээжтэй нь уулзаж ярилцаад авчирсан.
-Ярилцсанд баярлалаа. Сэтгүүлийн хуудсаар дамжуулан нутаг орныхондоо мэндчилгээ дэвшүүлэх боломжийг олгож байна?
-Баярлалаа. Морио уяж байгаа улс нь сайн уяж, морио уралдуулах хэрэгтэй. Уралдахгүй байж ерөөсөө болохгүй.
А.Мөнх



0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
2 цагийн өмнө Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн Гоё хээр азарга түр…
-
3 цагийн өмнө Говийн бүсэд Б.Тогтохын хүрэн халзан азарга түрүүл…
-
4 цагийн өмнө Зүүн бүсэд Б.Саянсанаагийн халиун азарга түрүүллээ
-
16 цагийн өмнө Баруун бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Л.Нямба…
-
18 цагийн өмнө Баруун бүсэд А.Ариунболдын зээрд даага түрүү магна…
-
22 цагийн өмнө Баруун бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд эхний 1…
-
23 цагийн өмнө Баруун бүсэд Б.Дагвабазарын хээр хязаалан түрүүллэ…
-
Өчигдөр, 14:06 минут Зүүн бүсэд Б.Баярхүүгийн зээрд шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:56 минут Баруун бүсэд Батдоржийн Ганбаярын хээр халзан шүдл…
-
Өчигдөр, 10:40 минут Увс аймагт болсон баруун бүсийн уралдаануудад түрү…
-
Өчигдөр, 10:10 минут Баруун бүсийн шүдлэн насны морьд гарааны зурхай ру…
-
Өчигдөр, 09:48 минут Зүүн бүсэд Ж.Батзоригийн хар хязаалан түрүүллээ
-
Өчигдөр, 08:49 минут Дорнод аймагт болсон "Зүүн бүсийн хурд" уралдаануу…
-
Өчигдөр, 07:56 минут Зүүн бүсэд 113 хязаалан бүртгүүлжээ
-
Өчигдөр, 17:43 минут Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач Д.…
-
Өчигдөр, 15:46 минут Хангайн бүсэд Б.Гөлөгсайханы бор шүдлэн түрүүллээ
-
Ням, 13:15 минут Хөдөлмөрийн баатар Б.Далай нутагтаа "Цэнхэр тэнгэ…
-
Ням, 11:56 минут Хангайн бүсэд 121 соёолон мордож, Н.Мөнхийн бор ха…
-
Ням, 11:28 минут Хангайн бүсэд 147 хязаалан мордож, Г.Хишигбатын хэ…
-
Бямба, 18:02 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдаанд эхний 10-т ху…
-
Бямба, 17:43 минут Хангайн бүсэд М.Мөнхбатын хул морь түрүүллээ
-
Бямба, 12:02 минут Хангайн бүсэд Н.Мөнхзоригийн хээр азарга түрүүллээ
-
Баасан, 18:54 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол бага…
-
Баасан, 15:56 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дунд…
-
Баасан, 15:07 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дээд…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
7-р сарын 12 -нд Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
7-р сарын 12 -нд Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
7-р сарын 12 -нд З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
7-р сарын 12 -нд МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
7-р сарын 12 -нд Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
7-р сарын 12 -нд 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
7-р сарын 11 -нд Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
7-р сарын 11 -нд Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
7-р сарын 11 -нд МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
7-р сарын 11 -нд 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 18:54 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол бага…
-
Өчигдөр, 17:43 минут Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач Д.…
-
Өчигдөр, 08:49 минут Дорнод аймагт болсон "Зүүн бүсийн хурд" уралдаануу…
-
Баасан, 15:07 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дээд…
-
Бямба, 18:02 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдаанд эхний 10-т ху…
-
Баасан, 15:56 минут "Хангайн бүсийн хурд-2025" уралдааны сонгомол дунд…
-
Бямба, 12:02 минут Хангайн бүсэд Н.Мөнхзоригийн хээр азарга түрүүллээ
-
Ням, 11:56 минут Хангайн бүсэд 121 соёолон мордож, Н.Мөнхийн бор ха…
-
22 цагийн өмнө Баруун бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд эхний 1…
-
16 цагийн өмнө Баруун бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Л.Нямба…
-
Өчигдөр, 09:48 минут Зүүн бүсэд Ж.Батзоригийн хар хязаалан түрүүллээ
-
Ням, 11:28 минут Хангайн бүсэд 147 хязаалан мордож, Г.Хишигбатын хэ…
-
Ням, 13:15 минут Хөдөлмөрийн баатар Б.Далай нутагтаа "Цэнхэр тэнгэ…
-
Өчигдөр, 15:46 минут Хангайн бүсэд Б.Гөлөгсайханы бор шүдлэн түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:10 минут Баруун бүсийн шүдлэн насны морьд гарааны зурхай ру…
-
Өчигдөр, 10:56 минут Баруун бүсэд Батдоржийн Ганбаярын хээр халзан шүдл…
-
4 цагийн өмнө Зүүн бүсэд Б.Саянсанаагийн халиун азарга түрүүллээ
-
Өчигдөр, 10:40 минут Увс аймагт болсон баруун бүсийн уралдаануудад түрү…
-
Өчигдөр, 14:06 минут Зүүн бүсэд Б.Баярхүүгийн зээрд шүдлэн түрүүллээ
-
18 цагийн өмнө Баруун бүсэд А.Ариунболдын зээрд даага түрүү магна…
-
Бямба, 17:43 минут Хангайн бүсэд М.Мөнхбатын хул морь түрүүллээ
-
Өчигдөр, 07:56 минут Зүүн бүсэд 113 хязаалан бүртгүүлжээ
-
23 цагийн өмнө Баруун бүсэд Б.Дагвабазарын хээр хязаалан түрүүллэ…
-
3 цагийн өмнө Говийн бүсэд Б.Тогтохын хүрэн халзан азарга түрүүл…
-
2 цагийн өмнө Баруун бүсэд Б.Норовсамбуугийн Гоё хээр азарга түр…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна