Шилдэг унаач М.Ганхөлөг: Түрүүлээгүй байсан ч “Миний хүү морио сайн унасан” гэж урам өгөхөөр баярладаг

Энэ удаагийн түүчээг М.Ганхөлөгтэй үргэлжлүүлж байна. Тэрээр Архангай аймгийн шилдгийн шилдэг унаачаар тодорсон юм.

-2013 оны шилдгийн шилдэг унаачаар тодорлоо. Баяр хүргэе.
-Баярлалаа.
-Шилдэг унаач өөрийгөө манай уншигчдад танилцуулахгүй юу?
-Намайг Мөнгөнхөлөгийн Ганхөлөг гэдэг. Би Алагаа ахынхаа морийг гурван жил унаж  байна.  Алагаа ах миний аав биш мөртлөө намайг “миний хүү, миний хүү” гээд төрсөн аав шиг л байдаг. Тийм болохоор би тэднийд гэртээ байгаа юм шиг л байдаг юм. Намайг унаач болгосонд Алагаа ахдаа баярлаж явдаг.
-Унаач байх сайхан уу?
-Тийм. Яг гийнгоолоод гарч байх сайхан.Бас түрүүлчихээд морин дээрээ гийнгоолж байх байх бас гоё байдаг. Би энэ жил аймагт нэг түрүүлээд, 3000 морины уралдаанд 11-д орсон.Бас  Мандалын эмнэлгийн 80 жилийн ойгоор түрүүлсэн. Өвөрхангайн даншигт очиж аман хүзүүдсэн. Уг нь түрүүлсэн чинь хоёроор барьчихсан.
-Ганхөлөг хэдэн настайдаа анх морь унаж сурсан бэ?
-Есөн настайдаа. Одоо гурав дахь жилдээ морь унаж байна. Би анх Өлзийбат гэдэг хүний морийг унаж байсан. Дараа нь Ганаа гэдэг ахын морийг унаж байсан. Тэгээд Алагаа ахын морийг унаж байгаа.
-Аав нь морь уядаг уу?
-Үгүй.
-Анхны айраг, түрүүгээ ямар наадмаас авч байсан бэ?
-Алагаа ахын хүрэн халзан морийг унаж сумынхаа наадмаар түрүүлгэсэн.
-4249 морины уралдаанд алаг морио унаж бүсдээ аман хүзүүдсэн шүү дээ. Олон морь нэг дор уралдахад эмээж байсан ?
-Жаахан л айж байсан. Морь гараад удаагүй байтал миний дөрөө мултраад, тэгээд жаахан явж байгаад дөрөөгөө хийгээд хойноос нь хөөсөөр байгаад 11-ээр орсон. Газар нь арай ойрхон байсан бас  Алагаа ах “хар морио битгий их явуулаарай, наадах чинь ядруухан байгаа шүү, тааваар нь яваарай” гэсэн болохоор бүр сайн шахаагүй. Хүрч ирэхэд Алагаа ах намайг морин дээрээс буулгаж аваад, морь барьж байсан нэг ах намайг “ахын дүү цагаан сараар ирэх юм байна шүү” гэсэн. Гэртээ ирэхэд аав ээж хоёр “тийм арвин морин дотор уралдаж чадсан юм уу”гээд гайхаад байсан./инээв/
-Тэр хавийнхаа хүүхдүүд хэсэгтээ ярих зүйлтэй болоо байлгүй. Үеийнхэн чинь яаж хүлээж авсан бэ?
-Манай ангийн хүүхдүүд надад баяр хүргээд юм авч өгсөн. 17,000-18,000 төгрөг цуглуулсан гэнэ лээ. Би тэгэхэд ангийнхандаа маш их баярласан. Бас “чи яаж тийм арвин морин дотор уралдаж чадсан юм бэ” гээд асуугаад байсан.
-Танай ангид хурдан морь унадаг хүүхэд олон бий юу?
-Байдаг. Өлзийбадрах гэж манай найз бий. Өдөр болгон хичээлдээ явахдаа манайхаар дайрч хамт явдаг юм.
-Наадмын урьд орой юу бодогддог юм бэ?
-Хоолоо арай бага иднэ. Хамгийн анх намайг морь унахдаа наадмын өмнөх шөнө сэтгэл хөдлөөд нойр хүрээгүй. Тэгсэн маргааш нь Хайрханы  наадамд долоолчихсон. Түүнээс хойш унтдаг болсон. Тэгээд наадмын өглөө бурхандаа мөргөж, “намайг түрүүлгэж өгөөрэй бурхан минь” гэж залбирдаг. Үсэргээ сунгаан дээр би дөрөөгөө тосолчихдог юм.
-Уралдааны замд гарахын өмнө Алаг-Уул ах нь чамд юу гэж гэж захидаг вэ?
-Мориныхоо амыг сайн барьж яваарай.Уруу газар хөдөлгөж байгаарай” гэдэг. Түрүүлж ирээгүй 7-8-аар ороход ч “миний хүү морио сайн унасан “гэж надад урам өгдөг.Тэрэнд их баярладаг.
-Манай сэтгүүлээр дамжуулаад үеийнхэндээ юу хэлмээр байна?
-Өлзийбадрах аа, чи үргэлж морио сайн унаж байгаарай гэж найздаа хэлмээр байна даа. Мөн Алаг-Уул ах аа, намайг морь унаж сургасанд баярлалаа. Би 17 нас хүртлээ хурдны морь унана гэж боддог. Одоо би зургадугаар анги. Уг нь цаашдаа морь уявал гоё. Морь уядаг юм уу гэж бодохоор аав, ээж хоёр намайг морь уяулахгүй, сургуульд явуулна гэдэг.