2011 оны шилдэг унаач Э.Хатансайхан: Хол газар уралдаанд явж газар үзэх гоё
Сайхандулаан сумын уугуул, 2011 оны шилдэг хурдан морь унаач Эрдэнэбаярын Хатансайхантай ярилцлаа.
-Хатансайхан хэдэн жил хурдан морь унаж байгаа вэ?
-Таван настайгаасаа морь унаж байгаа. Манай ээжийн талын хамаатан Ганбаатар ахын морийг эхэлж унаж сурсан. Тэгээд шүдлэн насны морийг нь унаж сумынхаа наадамд анх уралдаад дөрөвт давхиж ирсэн.
-Авсан айраг, түрүүгээ тоолж байв уу?
-Үгүй. Өвлийн Хутагтын хурд бүсийн наадамд азарга унаж түрүүлсэн. Дараа жил нь бас аман хүзүүдэж байсан. Зуных нь наадамд бас түрүүлж байсан. Сумынхаа наадам, ойгоор уралдаж байсан.
-Хэн, хэний морийг унадаг вэ? Голдуу ямар насны морь унадаг вэ?
-Ганбаатар, Цэнгэл, Дугар, Саака гэдэг ах нарын морийг унасан. Зургаан насыг бүгдийг нь унадаг.
-Чиний унах дуртай ямар морь байдаг вэ. Аль морио олон жил унаж уралдаж байгаа вэ?
-Таван жил унаж байгаа хээр азаргаа унах дуртай. Хээр азарга дөрөв түрүүлж, нэг аман хүзүүдэж, хоёр айрагдсан. Хээр морийг нь нэг түрүүлгэж, хоёр аман хүзүүдүүлж, гурав айрагдуулсан. Хээр азарга нь Дугарынх, хээр морь нь Ганбаатар ахынх байгаа юм.
-Хамгийн хол хаашаа явж уралдаж байсан бэ?
-Өвөрхангайд очиж уралдаж байсан. Бас Дундговьд очиж өвлийн наадамд уралдаад есөлсөн юм.
-Ер нь хол газар явж уралдах хэцүү юу?
-Хэцүү ш дээ, танихгүй хүүхдүүдтэй уралдах. Манай сумаас холын уралдаанд явдаг хүүхдүүд байдаг. Хол явахаар тэд нартай нийлдэг. Тэгэхгүй бол танихгүй хүүхдүүд гоочлоод байдаг юм.
-Хурдан морь унах юу нь гоё байдаг юм бэ?
-Айрагдаж, түрүүлэх нь гоё ш дээ. Хол газар явж газар үзэх ч бас гоё.
-Гэхдээ бусад хүүхэд тоглоод явж байхад морио хөлслөх хэцүү биш үү. Тогломоор санагддаггүй гэж үү?
-Зун цагт морь хөлслөх хэцүү шүү, говийн халуунд. Өвөл морь унахад заримдаа даарна. Зөндөө л хэцүү юм байдаг.
-Уралдаан болохын урьд орой нь унтахын өмнө юу бодогддог вэ. Сэтгэл хөөрдөг үү?
-Айрагдахыг л бодно. Мордохынхоо өмнө бурхандаа мөргөөд л гардаг юм. Уяан дээрээ морины тарни уншина.
-Морио айрагдуулж, түрүүлгэхийн тулд уралдааны замд яаж уралдах ёстой вэ?
-Ер нь гамнаж уралдаад үзүүр дээрээ явуулах хэрэгтэй байдаг. Өмнө нь уралдаж байгаагүй газар уралдвал газрынхаа баримжааг авч уралдана даа. Ойртож байгаад явуулах гэх мэт. Мэдэхгүй газар хоёр, гурван морины ард явж байхгүй бол эвгүй ш дээ. Түрүүлээд явах боломжгүй.
-Уралдаанд явахаар хичээлээ таслах тохиолдол байна уу?
-Хичээл номын үеэр хүмүүс морь унуулна гээд аваад явдаг. Одоохондоо нэг их тасалдаггүй. Хавар болохоор л хүмүүс авч явна.
-Багш нь загнах уу?
-Загнана ш дээ. Тэгэхээр нь би дуугүй л байдаг юм.
-Морь унадаг хүүхдүүд сар бүр цалин авдаг болсон. Чи цалин авдаг уу?
-Би цалин авдаггүй. Миний морь унаад авсан хамгийн том шагнал унадаг дугуй байсан. Ганбаа ах авч өгсөн юм. Би Ганбаа ахынхаа морийг олон жил унаж байгаа.
-Тэгвэл уралдаан болгоны дараа тодорхой хэмжээний хөлс авч чаддаг уу?
-Авдаг. Өвөрхангайд шүдлэн үрээ 30 хэдээр орж уяач нь 30 мянган төгрөг өгсөн. Харин соёолон зургаалахад морины эзэн нь юм өгөөгүй. Би авъя гэж хэлж чадаагүй.
-Чамд бэртэх тохиолдол гарч байсан уу?
-Нэг их бэртэж үзээгүй. Хааяа л ойчиж байсан.
-Ер нь унаач хүүхдийн амь нас, аюулгүй байдлыг хамгаалах тал дээр ямархуу арга хэмжээ аваасай гэж үздэг вэ?
-Зуны уралдаанд олон морь уралдвал тоос их гараад морь үзэгдэхгүй болдог. Тэгэхээр газраа сайн засах хэрэгтэй. Зун цагт чийгтэй уралдах л гайгүй байдаг юм. Өвөл цас багатай үед уралдаасай гэж боддог. Ер нь өвлийн уралдаан байх ёсгүй л гэж боддог. Өвөл уралдахгүй байсан нь дээр. Уралдаж байхад зарим хүүхэд гараа бариад л уйлаад байдаг юм.
-Хатансайхан том болоод ямар мэргэжилтэй болох вэ?
-Уяач болно гэж боддог. Хүмүүс адуу бэлэглээд одоо би хязаалан үрээ, шүдлэн үрээ, унагатай гүүтэй болсон. Би ойр зуурын уяаны ажлаа хийчихэж чадна. Ер нь морь уячих байх гэж боддог. Гэхдээ миний нас арай бага байна.
Д.Ирмүүн
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна