У.Хэрлэн: Хурдны өлгий Халзангийн наадмаас нэг түрүү, хоёр айраг хүртэж байлаа
Сүхбаатар аймгийн Онгон сумын уугуул, аймгийн Алдарт уяач У.Хэрлэнтэй ярилцсанаа хүргэж байна.
-Алдарт хэдэн оноос хүлгийн сүүл шууж эхлэв?
-Ерээд оны эхээр л морь сонирхож байсан ч хэсэг хугацаанд жаахан хөндий байсан. Манай аав Улаан тээврийн жолооч хүн. Тийм болохоор адуу малнаас хөндийдүү. Гэхдээ цөөн тооны малтай байсан юм. Хэдэн малаа дүү маань “хариуцдаг” байсан ч сүүлдээ аймгийн төв дээр ажил төрөлтэй болоод орхичихсон. Эзэнгүй шахуу болчихоор зарж үрээд үрэн таран болох янзтай болоод ирсэн юм. Аавынхаа буян хүч хөдөлмөрөө гаргаж цуглуулсан хэдэн адууг нь үгүй хийчихмээргүй байсан болохоор 2010 оноос моринд түлхүү орсон. Ингээд жилийн дараа буюу 2011 оны хоёрдугаар 17-нд “Жавхлант шаргын хурд”-д миний бор соёолон түрүү магнайд хурдалж уяач хүний баяр бахдлыг мэдрүүлсэн юм. Миний уяаны ажлын голыг аймгийн Алдарт уяач Гомбосүрэнгийн Амараа дүү маань нугалдаг хүн дээ. Бид хамтдаа морь уяад олон жил болж байна.
-Аймгийн Алдарт уяач цолыг хэдэн онд авсан бэ? Энэ хугацаанд ямар ямар амжилт гаргаад байгаа вэ? -Шинэхэн дээ. Өнгөрсөн онд аймгийн Алдарт уяач болсон. 2011 оны Ардын хувьсгалын 90 жилийн аймгийн баяр наадамд хар шүдлэн үрээгээ гуравлуулсан. Тэр жилээ хар шүдлэн Дорноговь аймгийн 80 жил, зүүн бүсийн наадамд мөн л айрагдсан. Дорноговийн наадамд Халзангийн Бавуугийн халиун гэж алаг шүдлэн үрээ түрүүлж, манай дүү Амараагийн шаргал үрээ гурвалсан юм. Энд сонирхуулахад Бавуугийн халиун, Амараагийн шаргал хоёр нэг азарганы төлүүд байгаа юм.
Бас Халзан сумын наадам долдугаар сарын 2-нд болж их насны халтар морь гуравлаж, хар үрээ, хонгор хязаалан маань тус тус айргийн дөрвөөр давхисан. Харин өнгөрсөн жил Халзан сумын наадамд халтар морь гуравлаж, Алтан-Овооны бага тахилгад түрүүлсэн. Шинэ он гарсаар Халзан суманд болсон аймгийн өмнөд бүсийн хурдад дахин гуравласан.
-Анхны “айргийн эзэн” бор хязаалан хаанахын угшилтай адуу вэ?
-Бор адуу миний найз Ядамжавын Энхтөрийн сэтгэлийн бэлэг байгаа юм. Сүхбаатар аймгийн Баруун-Урт сумын хүн л дээ. Түүний хүрэн азарганы төл. Эцэг хүрэн азарга нь бага насандаа ганц нэг удаа сумын наадамд орж байсан юм билээ. Надад шүдлэн ирсэн. Даагандаа давхиж байгаагүй гэсэн. Надад ирээд шүдлэнд нь уяад аймгийн наадамд ганц нэг мордуулахад арав гаргаад л ирсэн юм. Харин хязааландаа аман хүзүүдэж, соёлондоо түрүү магнайд хурдалсан сайхан амьтан даа. Хүмүүс худалдаж авах санал нэг бус удаа тавьж л байсан. Миний хувьд анхны айргийг авчирсан буянтай амьтан. Нөгөө талаараа найзын маань сэтгэл шингэсэн бэлэг учраас заръя гэж хэзээ ч бодож байгаагүй болохоор азарга тавьсан.
-“Жавхлант шаргын хурд” уралдаанд түрүү магнайд хурдалсан хүлгүүд улс бүсэд ч амжилтаа бататгадаг. Магадгүй тэр үед улсад үзэх тухай бодож байв уу?
-Соёолон жилээ азарган үрээ байсан. Тэгээд ч тамир муутай байсан болохоор бодож байгаагүй.Одоо хөлдөө бэртэл авсан болохоор уралдуулахгүй байна.
-Азарга тавьчихсан гэлээ. Төлүүд нь гараад эхэлсэн байна уу?
-Тийм ээ, охин голдуу төлүүд байна. Харин анхны эр төл саяхан гарсан.
-Тэгвэл аймгийн наадамд гуравласан хар шүдлэн хаанахын хэний адуу вэ?
-Хар шүдлэн Эрдэнэцагаан сумын Монгол улсын сайн малчин бүдүүн Сүхбат гуайн адуу. Бас л найзын маань бэлэг байгаа юм. Сүхбат гуайн хүү Адъяабаатарын Түмэн даага байхад нь бэлэглэсэн. Би дараа жилийн хавар шүдлэн үрээ байхад нь авчирч уяад тэр жилээ аймгийн наадамд айрагдаж, залгаад бүсэд айрагдсан нь тэр. Харин түүнээс хойш уяагүй байгаа.
-Яриаг тань сонсож байхнээ Халзангийн наадмуудад тун одтой нааддаг юм байна даа?
-Нээрээ тийм юм уу. Тэгэхэд Халзан сумын наадам аймгийнхаас арай эрт болсон юм. Тэнд халтар морь гурвалж, хар үрээ дөрвөлж, хонгор морь түрүүлсэн. Халзан бол Сүхбаатар аймгийн хурдны өлгий сум. Тэр утгаараа бахархалтай санагддаг. Халзангийн наадамд орсон морьд өөр наадамд айлтгүй л гэдэг юм билээ. Дараа жил нь Халзанд очиж халтар морио дахин гуравлуулсан.
-Уяач бүр өндөр довд морьдоо уралдуулж чансаагаа мэдэхийг хүсдэг. Таны хувьд тэр цаг хэзээ вэ?
-Морьдынхоо байдлыг хараад л байна. Өмнө нь нэг удаа улсад уралдахаар гарсан л даа. Ардын хувьсгалын 90 жилийн ойн тэр жил халтар үрээ дажгүй сайхан байсан ч замдаа ханиад хүрчихсэн. Наадамд эхэндээ нэлээн дээгүүр наймд зарлагдаж яваад Цагаан хөтөл уруудаад суугаад 30 хэдээр ирж байсан юм. Тэгэхэд ганцхан морьтой л очсон маань тэр.
-Тэгвэл энэ амжилтаа ахиулж, төрийнхөө наадамд цулбуур өргүүлэн зогсох мөчид дахин уулзахын ерөөл тавъя.
А.Мөнх
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2024 оны 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна