Ч.Дорждэрэмийн Эмнэг зээрд
Түвшинширээ сумын наадамд долоо түрүүлж, гурав айрагдсан Чимэдийн Дорждэрэмийн Эмнэг зээрд хэмээх хурдан хүлгийн талаар хүүрнэхгүй өнгөрч боломгүй. Соёолон цагаас эхлэн уралдаж, сумынхаа наадамд арав, жижгэвтэр наадмуудад гурван удаа цулбуур өргүүлсэн энэ хурдан буян Ч.Дорждэрэмийн Өвгөн хүрэн азарганых нь төл юм. Эмнэг зээрдийн түүхийг өгүүлэхийн өмнө эцэг хүрэн азарганы талаар дурдах нь зүйтэй байх. Сумынхаа баяр наадамд тав түрүүлж, тав айрагдсан хүрэн азаргаа Ч.Дорждэрэм 1966 онд дааганд нь Дорноговь аймгийн Дэлгэрэх сумаас авч байжээ. Бүр тодруулбал тэр нутгийн “цоохор” хэмээх Дүүдүүгээс худалдаж авсан гэдэг. Хүрэн үрээ тайж угшилтай адуу бөгөөд ирсэн жилээсээ эхлээд хязаалан хүртлээ Түвшинширээ сумын наадамд гурван жил дараалан түрүүлж, соёолон аман хүзүүдээд, хавчигтаа болон долоотойдоо нутгийн заншлын дагуу цээр үргээн өнжжээ. Харин найман настайдаа 1972 онд сумынхаа наадамд аман хүзүүдэн, 1973 түрүүлж, 1974 онд аман хүзүүдээд 1975 онд дахин түрүүлжээ. Ийнхүү Түвшинширээ сумын наадмыг арав гаруй жил дархалсан хурдан хүрэн азарга өөрөө хурднаас гадна үр төл сайтай адуу байсан гэдэг.
Ч.Дорждэрэм хүрэн азаргандаа Дорноговь аймгийн Дэлгэрэх сумын харьяат “ганга” хэмээх Шагдарсүрэнгийн адууны угшилтай хүрэн гүү хураалгажээ. Банди угшилтай тэрхүү гүүг Ч.Дорждэрэм 1967 онд зэлэн дээрээс нь сонгон унаганд нь авч байсан хэмээдэг. Тайж банди угшилтай хүрэн азарга, гүүний дундаас таван эр унага гарсан бөгөөд тэдгээр нь цөм хурдалжээ.
Өвгөн хүрэн азарга хүрэн гүү хоёрын дундаас төрсөн эр төлүүд:
1. Ч.Дорждэрэмийн хурдан хүрэн морь- Даага, шүдлэн, хязааландаа гурван жил дараалан сумынхаа наадамд түрүүлсэн
2.МУ-ын Алдарт уяач Ж.Шунугийн хүрэн азарга- Сумынхаа баяр наадамд нэг түрүүлж, ес айрагдсан. Энэ хүрэн азарга АХ-ын 91 жилийн ойн түрүү Тод манлай уяач Х.Бат-Эрдэнийн хүрэн морины өвөг эцэг юм.
3.Ч.Дорждэрэмийн Эмнэг зээрд-Сумынхаа наадамд долоо түрүүлж, гурав айрагдсан.
4.Мант зээрд азарга-Сумынхаа баяр наадамд хэд хэд айрагдсан. Дорждэрэм энэ азаргаа ахынхаа хүү Лхагвасүрэн гэдэг залууд бэлэглэсэн.
5. Гоё зээрд-Сумандаа хоёр түрүүлж, хоёр айрагдсан энэ азарга мөн л Дорждэрэм уяачийн ахын хүү Лхагвасүрэнгийн нэртэй адуу.
Дорждэрэм уяач олсноо олонтойгоо хуваадаг харамгүй сэтгэлтэй нэгэн байсан бөгөөд хүрэн азарга, хүрэн гүү хоёрын дундаас төрсөн зургаан охин төлийг нэг бүлийн зургаан айлдаа нэг нэгээр нь өгч адууных нь чанарыг сэлбэж байжээ.
Ч.Дорждэрэмийн өвгөн хүрэн азарга 19 нас хүрч мөнхөрсөн бөгөөд үр сад нь өнөө хэр хурдалж монгол наадмыг дэвжээг чимж буй. Жишээлбэл Х.Бат-Эрдэнийн хүрэн морины өвөг эцэг Ч.Дорждэрэмийн Өвгөн хүрэний төлийн төл бол Б.Наранхүүгийн Монгол хээр азарганы эх тал нь мөн л Өвгөн хүрэн азарганы үр сад болох юм.
Ийм нэгэн хурдан тууртын үр төлөөс бид Эмнэг зээрд морийг нь онцолж амжилт юуг нь танилцуулахаар шийдлээ. Зээрд морийг 1973 онд соёолонд нь анх сургаж, тэр цагаас хойш уяж хурдлуулсан бөгөөд түүгээр нь Эмнэг зээрд хэмээн нэрийдэж болжээ.
Эмнэг зээрд сумынхаа баяр наадамд:
1973 онд- соёолон- түрүү
1976 онд- их морь-аман хүзүү
1977 онд-их морь- түрүү
1978 онд-их морь- түрүү
1979 онд-их морь- түрүү
1980 онд-их морь-айргийн гурав
1981 онд-их морь- түрүү
1982 онд-их морь- түрүү
1983 онд-их морь- түрүү /Баяндэлгэр сумын наадамд/
1984 онд-их морь-айргийн гуравт хурдлан зодог тайлж байжээ.
1973 оны 6-р сарын 16-нд сонгуульд зориулсан уралдаанд түрүүлж анх айргаар мялаалгаж байсан Эмнэг зээрд 1974, 1975 онуудад хавчиг болон долоотойдоо цээр үргээн өнжиж, 1976 онд найман настай морь сумынхаа наадамд аман хүзүүдэж байжээ. Харин түүний дараа 1977, 1978, 1979 онуудад гурван жил дараалан завсаргүй түрүүлж, 1980 онд гуравлаад 1981, 1982, 1983 онуудад дахин завсаргүй гурав түрүүлсэн байдаг. Ийнхүү нэгэн цаг үед Түвшинширээ сумын наадмыг эзэгнэж явсан даалуу адуу Эмнэг зээрд морь 1984 онд 15 настайдаа сумынхаа наадамд айргийн гуравт хурдлаад зодог тайлж байжээ. Дашрдам сонирхуулахад 1973 оны сумын баяр наадамд Өвгөн хүрэн азарга, өөрийн төл Эмнэг зээрдийнхээ хамт түрүүлж наадамчин олны самсааг шархируулж байсан гэдэг.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
- Өчигдөр, 17:46 минут Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- Өчигдөр, 11:21 минут МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
- 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
- 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
- 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
- 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
- 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
- 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
- 2-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2-р сарын 26 -нд МОНГОЛ УЛСЫН 2022 ОНЫ ӨНДӨР ЧАНСААТАЙ ИХ НАСНЫ МОР…
- 2-р сарын 26 -нд О.Батбилэг 73 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр уяачд…
- 2-р сарын 26 -нд МУ-ын Алдарт уяач Г.Болдбаатар:Наадмын маргаашнаас…
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны чансаа өндөр азарганууд
- 2024 оны 2-р сарын 22 -нд 2022 оны МУ-ын шилдэг уяач, уралдаанч хүүхдүүд
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд ММСУХ-ны 2022 оны шилдгүүд шагналаа авлаа
- 2024 оны 2-р сарын 21 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 2-р сарын 20 -нд Уяач Б.Батжаргал: Сүүлд цоохор даага даяндуулсан
- 2024 оны 2-р сарын 19 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 14 -нд Цолоо ахиулсан уяачид
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Нийслэлийн Алдарт уяач цолоор 28 хүн шагнагджээ
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Дөрвөн Тод, дөрвөн Манлай, 18 Алдарт уяач цол авах…
- 2024 оны 2-р сарын 07 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДУГАРЖАВ: БИ ДӨРӨВДҮГЭЭР АНГИА…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 2-р сарын 05 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 27 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Батбаяр: Би Биндэрт анх адуу т…
- 2024 оны 1-р сарын 26 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 25 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
- 2024 оны 1-р сарын 24 -нд СУМЫН АЛДАРТ УЯАЧ А.Цэрэндорж: ЗААМАРТ ДАЛАЙ ЛАМЫГ…
- 2024 оны 1-р сарын 22 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Б.Баттөр: Таван жилийн дотор с…
- 2024 оны 1-р сарын 18 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ц.Жамсран: Өөрийн тамгатай уна…
- 2024 оны 1-р сарын 15 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
- 2024 оны 1-р сарын 11 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Аймгийн Алдарт уяач М.Мөнхбаяр: Адууны төлөө уйгаг…
- 2024 оны 1-р сарын 10 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн уралда…
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Сумын Алдарт уяач Ц.ГЭРЭЛБААТАР: Сайн адууны удам …
- 2024 оны 1-р сарын 08 -нд Завхан аймгийн 100 жилийн ой, баруун бүсийн урал…
- 2024 оны 1-р сарын 03 -нд Хамгийн шимт тэжээлийг мэдэх үү?
- 2024 оны 1-р сарын 02 -нд М.Энхтайван: Хүн хэдий чинээ сэтгэлээ өгнө, адуу т…
- 2023 оны 12-р сарын 27 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 12-р сарын 25 -нд Баахан хэрэг тарих Баяндэлгэрийн буурал
- 2023 оны 12-р сарын 23 -нд Нийслэлийн Алдарт Уяач цолны болзол хангасан уяачд…
- 2023 оны 12-р сарын 22 -нд Аймгийн Алдарт уяач Г.Энхбаатар: Аавынхаа уяаны ар…
- 2023 оны 12-р сарын 17 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
- 2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
- 2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна