Аймгийн Алдарт уяач С.Буянтогтох: Аймагтаа анхны адууны нийгэмлэгийг байгуулж явлаа


-Та сайхан хаваржиж байна уу?
-Сайхан хаваржиж байнаа. Алтан туурайт хүлгийн эзэд, алдарт уяачдынхаа амгаланг “Тод магнай” сэтгүүлийнхээ хуудсаар дамжуулан эрж байна.
-Хэзээнээс хурдан морины уяа сойлго тааруулах болсон юм бэ?
- Анх “Таван толгой”-н уурхайгаас ажил хөдөлмөрийн гараагаа эхэлж байснаас хойш хэдийнэ 46 жил өнгөрчээ. Үүнээс 15 жил нь удирдах ажил хийж байсан бол 35 жилд нь жолоочийн ажлыг хийж явлаа. Ингээд 2007 онд өндөр насны тэтгэвэрт гарсан ч зүгээр суусангүй. Олныхоо итгэлийг хүлээж багийн засаг даргын сонгуульт ажлыг хийж явлаа. Харин хурдан тууртынхаа хийморьт сүслээд дөч гаруй жил болжээ. Монгол улсын Алдарт уяач Содномпил гуай, Эрдэнэдалай сумын их уяач, морины багш Дондов гуай нарынхаа зөвлөгөөний дагуу морь уяж эхэлснээс хойш айраг түрүү олныг авсан байна. Энэ амжилтаараа аймгийн Алдарт уяач хэмээх эрхэм цолыг хүртлээ. Энэ хугацаанд 30 гаруй айраг түрүүтэй болжээ. Үүнээс аймагт гурван түрүү, зургаан айраг, сумаас 4 түрүү, 4 айраг, багаас 3 түрүү, 10 айраг хүртсэн байна лээ.
-Таны нэрийг гарган хурдалж байсан ямар ямар хүлгүүд байна вэ?
-Миний адуунууд Далайн Дондов, Дэрэнгийн Товуу нарын угсааны адуу бөгөөд Монгол улсын Алдарт уяач Ярин, Содномпил гуайн угшилтай. Бас манай Дэрэнгийн Пүрэвийн угшилтай адуунууд их хурдан байлаа. Жанцан гуайгаас авсан Ц.Аюушжавын хул азарга надад ирээд олон сайхан хурдан төл гаргаж, бүгд хурдан байсан. Хул азарга маань надад гурван түрүү, таван айраг авчирч билээ. Би одоо ч хурдан азарганыхаа толгойг хадгалж, сар шинээр сүү цагаан идээгээ өргөж, тахидаг юм.
-Таныг санаа нийлсэн нөхдийн хамтаар анхны адууны нийгэмлэгийг байгуулж байсан гэдэг юм билээ. Тэр тухайгаа ярьж өгөөч?
-Тийм ээ, одоогоос 29 жилийн өмнө анх удаа Монгол улсын Алдарт уяач Ж.Содномпил гуай, аймгийн Алдарт уяач Д.Дашдорж, Л.Батчулуун, ХАА-г удирдах газрын дарга Х.Цэнд-Аюуш нарын хамтаар аймагтаа “Ажнай хүрэн” нэртэй морин спорт, уяачдын нийгэмлэгийг анх байгуулж байлаа. Тухайн үед нийгэмлэгийнхээ дарга, сүүлд нэлээд хэдэн жил тэргүүлэгчээр ажилласан. Ямартаа ч нөхөд маань итгэл хүлээлгэн анхны даргаар сонгож байсанд би одоо ч баярладаг. Тухайн үедээ бид адууныхаа цусыг сайжруулахаар Хэнтийгээс азарга авчирч байсан ч амжилт олоогүй л дээ. Гэхдээ л зориг гарган, эхлүүлсэн ажлын маань нэг байгаа юм. Сүүлд багийн засаг даргаар ажилласан 10 жилийн хугацаанд сумаа төмөр сүрэгтэй болгон 300-д хүргэж, 14 айлыг малжуулж амжсан.
-Наяад оны залуу уяачид “Улаан туг” сонинд гардаг таны зөвлөгөөгөөр эчнээ танил болсон байдаг юм билээ?
-Магадгүй байх шүү. 1980 оноос залуу уяачдадаа хаяглан тухайн үеийн “Улаан туг” сониноор дамжуулан 20 гаруй зөвлөгөө, гарын авлагыг хүргэдэг байлаа. Бас “Сүргийн манлай” уяачдын гарын авлагыг хэвлүүлж олны хүртээл болголоо. Одоо ч боломжтой бол өөрийн мэддэг чаддагаа олонтойгоо хуваалцах дуртай. Харж байхнээ залуу уяачид маань мориныхоо хоолонд анхаармаар санагддаг. За тэгээд эцэнхий ирэнд нь уяж, торгон ирийг нь тааруулж байвал хөлдөө гэм суух нь бага байдаг. Морио манаж идүүлж бай. Зарим морь сэрвэлзээд шөнө иддэггүй. Мориндоо жилийн дөрвөн улиралд байнгын ажилтай байлгаж бай гээд л эхэлнэ шүү дээ. Энд мэдээж унаач хүүхдийн эрүүл мэнд, аюулгүй байдлыг мартаж болохгүй. Эмээлтэй нь уралдуулж байвал хүүхдийн бөөр нуруу гэмтэхгүй байх сайн талтай. Эрдэнэдалайн Дондов багш маань “уяач хүн, хүнд атаархаж муу санаж болохгүй. Хурдан байгаа дээр нь хурд нэмэх гэж уяснаас байгаа хурдыг нь хэвээр хадгалж уях хэрэгтэй” гэж захидагсан. Үүнийг би одоо ч залууст хэлэх дуртай.
-Ярилцлага маань өндөрлөж байна, танд баярлалаа.
-Хурдан морины уяа сойлго тааруулах уяач нарын маань агт морь нь хурдан байж, азын тэнгэр өнөд ивээж явах болтугай. Уяанд нь хурд хургаж, хутаг буян шингэж байхын ерөөлийг өргөн дэвшүүлж байна.
А.Мөнх




0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
7-р сарын 02 -нд Эрдэмт уяачид, эрэмгий хүлгүүд- Тод манлай уяач С.…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн сонгомол бага насанд Х.Бат-Эрдэнийн…
-
2024 оны 8-р сарын 05 -нд Хангайн бүсийн дааганы уралдаанд М.Цэрэнжавын хээр…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дээд насанд С.Баярсайханы …
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Я.Содбаатарын бор соёолон түрүүллээ
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсийн их насанд Э.Бат-Эрдэнийн Солонго зэ…
-
2024 оны 8-р сарын 04 -нд Хангайн бүсэд Д.Батбаярын Түмт хээр азарга түрүүлж…
-
2024 оны 8-р сарын 01 -нд Хангайн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Г.Ганб…
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд П.Баярбатын бор хязаалан түрүүллээ
-
2024 оны 7-р сарын 31 -нд Хангайн бүсэд Г.Энхбатын хар шүдлэн түрүүлжээ
-
2024 оны 7-р сарын 28 -нд "Говьшанхын хурд-7" говийн бүсийн уралдааны сонгом…
-
Баасан, 12:43 минут АХ-104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан азарганууд
-
Пүрэв, 17:51 минут Уралдаанч Б.Эрдэнэбилэг: Бөмбөгөө ахыгаа нэг оруул…
-
Бямба, 11:20 минут З.Мэндсайханы хул соёолон түрүүллээ
-
Ням, 10:35 минут Сонгомол дээд насанд Г.Хүрэлбаатарын хүрэн халзан …
-
Пүрэв, 12:57 минут АХ-ын 104 жилийн ойн эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
Ням, 13:53 минут Сонгомол дунд насанд Д.Даяндэмидийн Наран зээрд т…
-
Пүрэв, 16:21 минут Ж.Түмэн-Өлзийн бор шүдлэн түрүүллээ
-
Бямба, 16:15 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан даагану…
-
Бямба, 15:28 минут Ш.Мөнгөншагайн сартай хээр даага түрүүллээ
-
Баасан, 17:01 минут Л.Анхбаатарын хүрэн халзан морь түрүүллээ
-
Баасан, 17:43 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
Баасан, 11:58 минут МУАУ И.Золбоогийн хүрэн халзан азарга түрүүллээ
-
Баасан, 08:27 минут 153 азарга бүртгүүлжээ
-
Баасан, 15:43 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Амарсанаа: Баянхонгороос анх у…
-
Пүрэв, 10:07 минут Хүйн долоон худагт хязаалангийн эргэн тойронд
-
Бямба, 09:56 минут МУ-ын Алдарт уяач Ч.Уламбаяр: Дөрвөн настай морины…
-
Ням, 16:47 минут Сонгомол бага насанд Ч.Ганцогтын хээр түрүүллээ
-
Пүрэв, 12:07 минут Б.Гантигийн сартай хүрэн хязаалан түрүүллээ
-
Ням, 07:59 минут Сонгомол дээд насны ангилалд 78 хүлэг бүртгүүлжээ
-
Баасан, 08:49 минут Фото - Азаргаа мордуулав
-
Бямба, 12:29 минут АХ-ын 104 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан соёолонг…
-
Бямба, 13:07 минут Уралдаанч Н.Боорчи: Шүдлэн түрүүлгэж, соёолонгоо …
-
Ням, 14:46 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дунд насны ангилалд…
-
Пүрэв, 10:17 минут Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 18:19 минут Манлай уяач Х.Улам-Өрнөх: Морь айрагдана гэдэг оло…
-
Пүрэв, 13:47 минут 225 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
Ням, 11:54 минут АХ-ын 104 жилийн ойн сонгомол дээд насны ангилалд …
-
Пүрэв, 17:39 минут Б.Лхагвацэрэн:Таван жилийн дараа төрийн наадмын хи…
-
Бямба, 08:02 минут 195 соёолон бүртгүүлжээ
-
Пүрэв, 15:09 минут Тод манлай уяач О.Батбилэг:Түрүүлэх байх гэж бодсо…
-
Ням, 13:12 минут Сонгомол дунд ангиллын хурдан хүлгүүд мордлоо
-
Ням, 14:55 минут Сонгомол бага насанд 105 даага бүртгүүлж, 76 мордл…
-
Бямба, 09:14 минут Фото - Соёолон мордуулахын эргэн тойронд
-
Баасан, 15:05 минут 210 их насны морь бүртгүүлжээ
-
Бямба, 13:54 минут Хамгийн бага нас дааганы уралдаанд 240 даага бүртг…
-
Ням, 12:16 минут Сонгомол дунд насны ангилалд 106 хүлэг бүртгүүлжэ…
-
Ням, 09:09 минут Сонгомол дээд ангиллын хүлгүүд гарааны зурхай рууг…
-
Баасан, 16:01 минут Уралдаанч Ц.Түвшинсайхан: Ээжээ, ааваа хүү нь түрү…
-
Бямба, 14:32 минут Уралдаанч Б.Нармандах: Уяач ах нараасаа суралцах г…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна