Аймгийн Алдарт уяач И.Батпүрэв: 300 гаруй километрийг сар туулж, Нууц товчооны ойд уралдаж байлаа


-Таныг удам дагасан уяач гэж сонссон. Аавынхаа тухай бидэнд ярьж өгөөч?
-Тийм ээ, би удамт уяач. Миний аав Сүрэнгийн Ишдорж гэж Дундговь аймгийн Баянжаргалан сумын уугуул хүн. Залуудаа адуу мал, эмнэг хангалтай ноцолдож, жин тээж, багийн дарга, хоршооны агент хийж явлаа. Туувраар улсын бэлтгэлийн мал олон жил тууварлаж байсан. Ингээд 1960-аад сүүлээс төлөг, шүдлэн маллаж, 1974 онд “Улсын аварга малчин” болж байсан юм. Бас их ажлынхаа хажуугаар хурдан морь уяж, аймаг сумынхаа наадамд айраг, түрүүнд хурдлуулж байв. Аав маань эрийн гурван наадмынхаа хоёроор одтой наадчихдаг хиймортой эр явлаа. Цагаандэлгэр, Сайнцагааны наадамд найм давж, Хараатын томоохон наадамд үзүүр түрүү булаалдаж явсан сумандаа зэгсэн бөх явлаа. Би ч бас бага залуудаа ноцолдчихдог л байсан. Ямар ч байсан наадамд гурван даваатай шүү. Одоо бидний үргэлжлэл болсон хөвгүүд маань барилдаж байна. Би чинь дөрвөн хүү, хоёр охинтой. Эднээс Цогтгэрэл, Цогтсайхан хөвгүүд маань сумын заан цолтой. Харин Цолмонбаяр хүү маань СУИС-ийн уртийн дууны ангийг төгссөн. Охид маань цэцэрлэгийн багш, эрхлэгчийн албатай улс.
-Харин та хэзээнээс бие даан морь уяж эхэлсэн бэ?
-Ухаан орохын цагаасаа л адууны дэргэд өссөн хүн дээ, би. Үеийнхээ хөвгүүдийн адилаар хурдан морь унаж, томдоод ирэхийн үестээ морины ажил хийж, 16 наснаасаа бие даан уях болсон. Тэр бол 1968, 69 он юм. Ингээд 1969 онд Улаанбаатар хотод барилгын цэргийн 022-р ангид гурван жил алба хаагаад нутагтаа ирсэн. Тэр жилээс эхлэн идэвхитэй морь уях болсоор хэдийнэ 40 гаруй жил өнгөрчээ. Сумынхаа “Ардын жаргалан” нэгдлийн малчин явлаа. Цэргээс ирээд арваад жил адуу, 1980-1991 онуудад үхэр малладаг байлаа. Тэр үед чинь нэгдлийн гишүүн хүн 75 бодтой байхыг зөвшөөрдөг байсан юм. Тийм болохоор амины хэдээ уяад уралдуулчихдаг л байлаа. Тэгж байтал нийгэм өөрчлөгдөж, мал хувьд гарснаар тааваараа уядаг болсон доо.
-Энэ хугацаанд ямар ямар амжилт гаргаад байна вэ?
-Ааваасаа өвлөн ирсэн унаган адуугаараа л нааддаг даа. Миний аавын Сүхбаатараас авсан бор, Данаа гэж өвгөнөөс авсан Дорноговийн гаралтай хүрэн азарга сумандаа мөн ч олон удаа түрүү магнайд хурдалсан даа. Сүүлд аав нас 80 гарчихсан байхдаа Сүхбаатараас нэг цагаан азарга авсны үр төлүүд их хурдан байсан. 1980 оны эхээр санаж байна. Манай унаган адуу болох цагаан азарганы төл хоёр бор морьтойгоо Говьсүмбэрт болсон авто тээврийн 10 жилийн ойд очиж уралдсан. Энэ наадмаас хоёр аман хүзүү, нэг айрагтай буцаж билээ. Тэр үед байнд гитар өгч, охиддоо гурван гитараар бэлэг барьж байлаа. Түүнээс хойш айраг түрүү алдаж байсангүй. Би ч адууныхаа цусыг сайжруулах ажлыг чамлахааргүй хийсэн гэж боддог юм. Говь-Угтаал, Төв аймгийн Баянжаргалан, Баянцагаан, Сүхбаатар, Хэнтийгээс адуу их зөөсөөн.
-Хамгийн холдоо хаана очиж наадаж байсан бэ?
-Хэнтий аймгийн Дэлгэрхаанд болсон Монголын нууц товчооны 750 жилийн ойн баяр их морь мордуулж, 17-оор давхиулсан. Тэр үед чинь одоотой адил машин тэргээр зөөчихнө гэж байх биш. 300 гаруй км газрыг тааваараа явж хүрэхэд сар явж байлаа шүү дээ. Бас л сайхан наадмуудын нэг байгаа юм. Газар газрын хурдан хүлгүүд шандас шалган уралдахаар дүүхэлзээд л.
-Могой жил гарсаар морьдоо уралдуулав уу?
-Хөвгүүд маань морь маланд дуртай улс. Цолмонбаатар, Цогтбаатар, Цогтгэрэл нарын хөвгүүд маань гурвуулаа сумын алдарт уяачид болсон. Тийм болохоор хөвгүүдэдээ морины ажлаа даатгачихаад зөвлөх маягтай л суудаг болоод байгаа. Одоо ч уяаны арга барил өөр болж дээ. Бид чинь цагаан өвсөөр л уралдчихдаг байсан бол одоо тэжээж байгаад л өвөл зунгүй уралдуулдаг болчихож. Могой жил гарсаар том хүү маань хоёр, гурван ч айраг авчихлаа. Бас нэг хүү нэг түрүү авлаа. Энэ жил өнгөтэй сайхан эхэлж байна. Энд сонирхуулахад том хүү маань сар шинийн босгон дээр аймгийн сайн малчин боллоо. Аавын хувьд их баяртай байгаа шүү.
-Бидний урилгыг хүлээн авч ярилцсанд баярлалаа.
П.Ундраа
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
2023 оны 10-р сарын 29 -нд Сумын Алдарт уяач Л.Батноров: Азарганы түрүүгээр а…
-
2023 оны 10-р сарын 28 -нд Өвгөн ноён М.Пүрэвжавын нэрэмжит уралдаануудын нэг…
-
2023 оны 10-р сарын 17 -нд Өнөө жил яах бол...
-
2023 оны 10-р сарын 09 -нд Сумын Алдарт уяач О.ДАШЗАВ: Сумынхаа наадмын айрги…
-
2023 оны 10-р сарын 08 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
-
2023 оны 10-р сарын 06 -нд Сумын Алдарт уяач Б.Пүрэвбат: Гурван азаргаар одто…
-
2023 оны 9-р сарын 19 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
-
2023 оны 9-р сарын 19 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Дамдиндорж: Азаргыг их тамир…
-
2023 оны 9-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан дааганууд
-
2023 оны 9-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач О.Үнэнбор: Өөрсдийнхөө нэр дээ…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд Нутагтаа наадах хүслээр нэгэн сайн хүлэгтэй учирса…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд Уяач Д.Цолмон: Уяач хүн зөв бодолтой байвал морь н…
-
2023 оны 9-р сарын 10 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан шүдлэнгүүд
-
2023 оны 9-р сарын 01 -нд Бага адууг ирлэгч Батмөнхийн Булгадай
-
2023 оны 9-р сарын 01 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДАШДОНДОГ: Уралдвал сайн төлүү…
-
2023 оны 8-р сарын 29 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан хязаалангууд
-
2023 оны 8-р сарын 28 -нд Ёсыг сахисан ууган шавь
-
2023 оны 8-р сарын 22 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан соёолонгууд
-
2023 оны 8-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Л.Лхамжав: Малчин сумын ойгоор…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан их насны морь…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Уяач Р.Баатарцогт: Унаган хонгор халзан үрээ маан…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Адуу өөрөө эзнээ сонгодог
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Баярсайхан: 13-тай мориноос …
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан азарганууд
-
2023 оны 8-р сарын 15 -нд Түрүүлэх морь надад бий...
-
2023 оны 8-р сарын 13 -нд Хангайн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН" НЭВТРҮҮЛЭГ №2: МУ-ЫН АЛДАРТ УЯ…
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд Төвийн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Зүүн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Баруун бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд "Монгол магнай" уралдаанд түрүүлж, айрагдсан хүлгү…
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд Хантайшир уулын аймгийн 100 жилд түрүүлж, айрагдса…
-
2023 оны 7-р сарын 30 -нд Зүүн бүсийн сонгомол ангилалд түрүүлж, айрагдсан х…
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН"-МУ-ЫН АЛДАРТ УЯАЧ Д.БАТЧУЛУУН
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Бат-Эрдэнийн хул даага түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Жаргалсайханы халтар хязаалан түрүүлж…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Т.Баянд…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Г.Мөнхсайханы хээр даага түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд Д.Очирсүрэнгийн халтар даага түрүүллэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Р.Цогтбаярын хээр хязаалан түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Д.Дагвадоржийн өсгий цагаан зээрд даа…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд П.Батсайханы зээрд морь түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Ж.Дэмбэрэлсайханы буурал морь түрүүлл…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд С.Гантулгын зээрд соёолон түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлж, ирэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дээд насанд Д.Ганзоригийн х…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Янгугийн хул шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Баруун бүсэд Ч.Батжаргалын Зээрэн зээрд соёолон тү…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Зүүн бүсэд Ж.Алтанхуягийн хээр шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд Манлай уяач Л.Дуламсүрэнгийн хээр тү…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна