Аймгийн Алдарт уяач Н.Эрдэнэсайхан: Саарал морь минь намайг олон удаа баярлуусан
![](http://todmagnai.mn/images/users/cube/d4ad3b8d662f3c44e3eb0c29ec6170f8.jpg)
![](http://todmagnai.mn/images/news/main/1450201210312132.jpg)
-Эрдэнэтийн уяачдын холбоог үүсгэн байгуулсан тэр үеийн түүхээс яриага эхэлье дээ?
-Пунцагбалжир агсан ММСУХ-г үүсгэн байгуулж, орон даяар салбар холбоо байгуулах аян өрнөсөн 1995 оны үе л дээ. Пунцгаа маань надад “Эрдэнэтдээ уяачдын холбоо байгуулаач” гэдэг саналыг тавьж, түүнийг нь би тухайн үеийн Эрдэнэт үйлдвэрийн захирал Отгонбилэг агсанд уламжилсан юм. Отгонбилэг дарга бидний хүсэлтийг хүлээн авч, хотоос төлөөлөгчид ирж уяачдын холбоо анх байгуулж байлаа. Тэр үеэ бодвол манай аймгийн уяачдын холбоо улсын шилдэг холбоо болтлоо өргөжөөд байна даа.
-Холбоо байгуулахад гар бие оролцохоос гадна адууныхаа цусыг сайжруулах ажлыг ч гэсэн эхлүүлэгчдийн нэг байхаа?
-Нэг хэсэг адуу сайн цуглуулсан. Сүхбаатар, Дорнод, Хэнтий, Увс гээд аль л хурдтай гэсэн газраас адуу авсан. Тувагаас ч авсан.
-Оросоос бас авсан гэдэг билүү?
-Тэгсээн. 2004 онд Хишгээ бид хоёр Орос яваад Улаан-Үдээс хэдэн адуу авчирсан. Их морь, азарга, гүү, хоёр ч хязаалан авсан юм байна.
-Тэр үед адуу ямар үнэтэй байсан бэ?
-Хамгийн дээд тал нь 5 сая төгрөгөөр л авч байсан. Тэр үед хүмүүс одооных шиг ингэтлээ хошуурдаггүй байлаа шүү дээ. Тэр утгаараа адууны үнэ тэгтлээ хадаагүй байсан үе.
-Гарсан төлүүд нь хэр давхиж байна?
-Хурдаар ч нэг их гавихгүй байнаа. Харин бие хаа хэлбэр хийцийн хувьд бол сайхан шүү.
-Анхны Алдартуудын нэг 1970-аад оны үеэс л хурдан морь уяж эхэлсэн юмаа даа. Анх ямар насны морь уяж, хэдээр давхиулж байв?
-1975 ноос эхэлж хурдан морь уясан. Хамгийн анх 1985 оны Булган аймгийн наадамд саарал морио түрүүлгэж өм нээгдэж байлаа. Дараа нь 2002 онд Булган аймгийн наадамд их морь түрүүлгэсэн. 2004 онд Эрдэнэтийн наадамд соёолон үрээ түрүүлгэсэн. Мөн 1990-ээд оны дундуур Орхон аймгийн наадамд нэг морь аман хүзүүдүүлж, нөгөөг нь айргийн тавд хурдлуулж л байлаа. Ер нь аймгийн наадмаас зургаан түрүү, 12 айраг авсан байдаг юм.
-Их морь голдуу оруулсан юмаа даа?
-Бас ч тийм бишээ. Нэг хэсэг соёолон сайн давхиулсан. 2004 оны аймгийн наадамд даага түрүүлгэж л байлаа.
- Булган аймгийн наадмын түрүү саарал морь таны унаган адуу юу. Аймгийнхаа наадамд гурав түрүүлж, хоёр айрагдсан байхаа?
-Саарал морь Булган аймгийн Дашинчилэн сумын уугуул Яндаг гэдэг хүний унаган адуу. Хүү Болдбаатар нь одоо ММСУХ-д ажилладаг шүү дээ. Давхилыг нь харсан зүгээр санагдаад бүдүүрсэн хойно нь 10,000 төгрөгөөр авч байлаа. Тухайн үед мөнгө хатуу байсныг ч хэлэхүү таарсан хүмүүст “яасан баян хүн бэ” гээд загнуулж л явлаа. Гэхдээ би алдаагүй ээ. Саарал морь минь намайг олон удаа баярлуусан. Миний өөрийн унаган хар морь байдаг юм. Тэр хоёрыгоо хамтад нь уяад наадамд очиход ганзага хоосон буцаж байсан удаагүй. Дээр ярьсан даа. Нэг жилийн наадамд хоёр их морь оруулсан гэж. Тэрний аман хүзүүддэг нь саарал морь, тавладаг нь хар морь байгаа юм.
- Нөгөө Гарамжав Манлайд тоогддог хар морь мөн үү?
-Тийм. Даваахүү, Пунцагбалжир, Түвдэн,Гарамжав нар 1995 онд манай аймагт уяачдын холбоо байгуулах ажлаар ирэхэд нь би адуугаа сонирхуулсан юм. Тэгсэн Гарамжав гуай “Ийм морьтой хүн Хануулын ард айхгүй дээ” гэж байсан. Дараа нь Пунцагбалжираар дамжуулаад “худалдаж авъя” гэсэн санал тавьсан ч хүүхдүүд дургүйцээд, ах ч сайшаахгүй болохоор нь Манлайнхаа хүсэлтийг биелүүлж чадаагүй ээ. Би ч гэсэн унаган адуу байж л байг гэж бодсон юм.
-Хар морь ямар амжилт гаргасан бэ?
- Хязааландаа Булган аймгийн наадамд гурвалж, соёолондоо Эрдэнэтийн наадамд түрүүлэн, нас нийлсэн хойноо аймгйин наадамд тавласан. Тэр үед наадам одоогийнх шиг олон байсангүй. Гэсэн хэдий ч жижиг наадмуудад олон түрүүлсэн дээ. Хар морь Сэлэнгэ аймгийн Зүүнбүрэн сумын уугуул Санжаа гэдэг хүний хүрэн азарганы төл гүүнээс гарсан юм байгаа юм. Эхийг нь Санжаа гуайгаас аваад Хишгээ Алдартаас авсан том хүрэн азарганыхөө төлд хураалгаад гарсан морь байгаа юм.
-Сүүлийн жилүүдэд Эрдэнэсайхан Алдарт хэрхэн наадаж байгаа вэ?
-Гайгүй ээ, манай Орхон аймгийн адуу сайжирсан. Наадам болгонд нас болгоноор нь уяад арав гаргаад л давхиулж байна даа.
-Хүүхдүүд тань удам даган морь уяж байна уу?
-Том хүү Намхайнямбуу морь уяна. Ажил төрөл ихтэй гээд голдуу намайг л дайчлах юм даа. Би ер нь тусдаа уяачгүй хүн шүү дээ. Өөрөө л болгоод байдаг юм.
Ярилцсанд баярлалаа. Дараагийн удаа илүү дэлгэрэнгүй хуучилъя.
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
22 минутын өмнө Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
-
2 цагийн өмнө "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
17 цагийн өмнө Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
18 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
19 цагийн өмнө Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
20 цагийн өмнө Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
22 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
23 цагийн өмнө "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
Өчигдөр, 09:41 минут Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
Өчигдөр, 09:19 минут Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
Өчигдөр, 09:15 минут "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд ангилалд эхний …
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насны уралдаанд…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насанд 65 хурда…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд эхний 10…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд С.Баярса…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд 79 хурдан хүлэг бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 13 -нд Цоллооч хүүд Д.Чулуунбат Тод манлай даага амлав
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан д…
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Х.Улам-Өрнөхийн хээр даага тү…
-
7-р сарын 12 -нд 258 даага бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан с…
-
7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Б.Энх-Очир: Захаар нь дайрч ороод Нандин…
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Хишиг-Очирын Бөхбатын хүрэн с…
-
7-р сарын 12 -нд 217 соёолон бүртгүүлж, 152 нь гараа руу хөдөлжээ
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Б.Ерөөлтийн халтар морь түрүү…
-
7-р сарын 11 -нд 228 их насны морь бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан а…
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд С.Гал-Эрдэнийн Нандин хонгор …
-
7-р сарын 11 -нд 192 азарга бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан ш…
-
7-р сарын 10 -нд Ц.Дагвасүрэнгийн хул шүдлэн түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд 254 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
7-р сарын 10 -нд Батсуурийн Чинзоригийн хээр хязаалан түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд 156 хурдан хязаалан гарааны зурхайгаас эргэлээ
-
7-р сарын 10 -нд Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
2024 оны 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
-
2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
-
2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
-
2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
-
2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
-
2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
-
19 цагийн өмнө Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
Өчигдөр, 09:41 минут Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
23 цагийн өмнө "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
Өчигдөр, 09:15 минут "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
18 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
20 цагийн өмнө Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
Өчигдөр, 09:19 минут Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
22 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
2 цагийн өмнө "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Д.Отгонлхагвын Солон…
-
17 цагийн өмнө Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
22 минутын өмнө Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Б.Отгонсэлэнгийн Ава…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна