Нийслэлийн Алдарт уяач В.Алтансүх: Адуу гэдэг амьтан хүнд үгээр хэлэхийн аргагүй сайхан мэдрэмж төрүүлдэг
![](http://todmagnai.mn/images/users/cube/d4ad3b8d662f3c44e3eb0c29ec6170f8.jpg)
![](http://todmagnai.mn/images/news/main/13232012831125028.jpg)
-Удам дагаж уяач гэдэг. Таны аав аймгийн Алдарт уяач шүү дээ?
-Тиймээ. Аав маань арав гаран жил морь уяж байна. Миний хувьд аавыгаа дагаж хөдөө гадаагүй явсаар байгаад л моринд орчихсон доо. Манайх Дархан-Уул аймагт байсан. Аав маань Дарханд байхын л морь уядаг байлаа. Төв суурин газар өссөн болохоор би мориноос хөндий байсан л даа. 1998 оноос эхлээд моринд илүү ойртсон. Морь сонирхож эхлэх үедээ том болчихсон байсан болохоор хурдан морь унаж байсангүй. 2000 онд манайх Эрдэнэтэд нүүж ирсэн юм. 1998 онд аавын маань саарал азарга түрүүлээд, 1999 оны улсын наадамд хонгор морь аман хүзүүдсэн. Тэр үед л анх монгол эр хүний омогшил, дотоод сэтгэлийн бахархалыг мэдэрсэн дээ.
-Энэ жилийн улсын баяр наадамд нийтдээ хэдэн адуу уяж байгаа вэ? Ааваасаа гадна өөрийн чинь нэр дээр ямар морьд уралдах вэ?
-2008 онд Эрдэнэт хотын наадамд халтар азарга маань түрүүлсэн нь Алтансүхийн гэж цоллуулсан анхны түрүү юм даа. Тэр наадмаас хойш олон орсон доо. Энэ жилийн хувьд их насны хоёр адуу байна. Шинэ хээр гээд 2009 онд “Ламын гэгээн”-д хүүхэд нь ойчоод аман хүзүүнд явж байгаад бариандаа оролгүй хадуурч байсан. Аймаг суманд айраг түрүү алддаггүй хонгор морь бий. Зээрд үрээ, туурай хээр гэх мэт хурдан буянгууд байгаа. Морьдоо улс бүсийн наадамд аавын нэр дээр тавьдаг. Аймгийн цолонд ханачихсан учраас бусад үед миний нэр дээр уралддаг юм.
-Морь уяад удаагүй хэрнээ улсын наадамд морь оруулахад сэтгэгдэл их өндөр байсан байхаа? Нийслэлийн Алдарт уяач цолоо хэзээ авсан бэ?
-Тэгэлгүй яахав. Хоёрхон жил морь уячихаад улсын наадамд нэр усаа дуудуулна гэдэг өндөр хувь заяа. Үнэмшмээргүй санагдаж байлаа. Саахалтын зайтай ирэхэд нь л морио таньж байгаа юм чинь. Тэр үед л морь гэдэг ямар сайхан хийморьтой амьтан бэ гэдгийг мэдэрсэн дээ. Манай хамаатны Дарьбазар гээд ах маань жороо морь уначихаад морийг маань хөтлөөд төв цэнгэлдэхийг гурав тойрсон юм. Ахыгаа хараад л “Ах ч ёстой үзүүлж өгч байна даа” гэж болдож суусан. Тэрнээс хойш бор азарга маань Дүнжингаравт дөрөвт ирж, Атрын 50-н жилээр гуравт хурдалсан даа. Сая “Говь-Алтайн 70”-н жилд шүдлэн үрээ маань гурваар ирлээ. Өнгөрсөн жил төвийн бүсийн хурдад хар азарга маань түрүү өргүүлсэн. Иймэрхүү амжилтуудг одоохондоо үзүүлээд байж байна. Улс бүсийн чанартай нэг түрүү, зургаан айрагтай. 2012 оны 2 сард Нийслэлийн алдарт уяач болсон.
-Адууныхаа цусыг хаанаас сэлбэдэг вэ?
-Голдуу Сүхбаатарын Асгатаас адуу авчирдаг. Яг хурдалж байгаа нь цөөхөн ч үр төл нь гайгүй давхиж байна. Одооноос л өөрийн гэсэн унаган алдуутай болж байгаа. Говь-Алтай аймгийн 70 жилд гурваар ирсэн шүдлэн үрээ бол манай унаган адуу л даа.
-Эхээс хэдүүлээ вэ? Чамаас гадна морь уяж, сонирхдог хүн байгаа юу?
-Эхээс дөрвүүлээ. Гэхдээ одоо хоёулаа байдаг л даа. Манай дүү Мөнгөнхуяг гэж бас л морины хоббитой хүн бий.
-Магадгүй “Би ийм шалтгаанаар морьлуу орсон, тиймээс холдож чадахгүй” гэх нэгэн учиг сэтгэлд чинь байдаг юм шигээ?
-Би ажлаа хйигээд, эхнэр хүүхдээ халамжлаад энгийн амьдарвал амьдрахаар л байсан. Морь гэдэг амьтны хйиморь золбоог нэгэнт мэдэрчихсэн уячраас би эргэлт буцалтгүй моринд орсон л доо. Эцэг эхийгээ өөд болоход уйлаагүй хүн морио түрүүлэхэд уйлж байхыг би харж л байсан. Тиймээс морь гэдэг хүнд үгээр илэрхийлэхийн аргагүй сайхан мэдрэмж төрүүлдэг. Одоо ч би өнөө маргаашгүй төрөх дөхсөн эхнэрээ гэртээ үлдээчихээд морио дагаад л явж байгаа юм. Дуудаад л байгаа. Би тэгэхээр нь “Жаахан байж бай” гээд л хэлчихээд яваа юм. Уг нь тэр хүн хэзээ ч төрж магадгүй шүү дээ./сурв.инээв/
-Сүүлийн үед залуучууд моринд их орж байна. Үүнийг хүмүүс хоёр талтай гэж ярих юм? Таны хувьд?
-Миний хувьд эрийн гурван наадмаа, тэр дундаа хурдан мориныхоо соёлыг аваад үлдэх юмсан гэсэн тэр үүднээс хардаг л даа. Тэрнээс биш нэг удаа морио айрагдуулах гэж хүчтэй эм тариа хэрэглэдэг ч юм уу, тийм зүйл байхгүй. Харин тийм зүйлээс хамгаалахын тулд ёс заншлаа мэдэж, аль болох адуу малтайгаа ойр байхыг боддог. Залуучууд морио хайрлах, аль болох адуу малтайгаа ойр байж мэдрэх хэрэгтэй л гэж бодож байна.
-Ярилцсанд баярлалаа.
Ш.Бадмаа
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
13 цагийн өмнө Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
-
13 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
14 цагийн өмнө Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
16 цагийн өмнө Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
17 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
18 цагийн өмнө "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
22 цагийн өмнө Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
22 цагийн өмнө Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
22 цагийн өмнө "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд Х.Гарь…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол бага ангилалд 106 да…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд ангилалд эхний …
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насны уралдаанд…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дунд насанд 65 хурда…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд эхний 10…
-
7-р сарын 13 -нд АХ-ын 103 жилийн ойн сонгомол дээд насанд С.Баярса…
-
7-р сарын 13 -нд Сонгомол дээд насанд 79 хурдан хүлэг бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 13 -нд Цоллооч хүүд Д.Чулуунбат Тод манлай даага амлав
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан д…
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Х.Улам-Өрнөхийн хээр даага тү…
-
7-р сарын 12 -нд 258 даага бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан с…
-
7-р сарын 12 -нд Уралдаанч Б.Энх-Очир: Захаар нь дайрч ороод Нандин…
-
7-р сарын 12 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Хишиг-Очирын Бөхбатын хүрэн с…
-
7-р сарын 12 -нд 217 соёолон бүртгүүлж, 152 нь гараа руу хөдөлжээ
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан их насны…
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд Б.Ерөөлтийн халтар морь түрүү…
-
7-р сарын 11 -нд 228 их насны морь бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан а…
-
7-р сарын 11 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд С.Гал-Эрдэнийн Нандин хонгор …
-
7-р сарын 11 -нд 192 азарга бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хурдан ш…
-
7-р сарын 10 -нд Ц.Дагвасүрэнгийн хул шүдлэн түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд 254 шүдлэн бүртгүүлжээ
-
7-р сарын 10 -нд АХ-ын 103 жилийн ойд эхний 10-т хурдалсан хязаалан…
-
7-р сарын 10 -нд Батсуурийн Чинзоригийн хээр хязаалан түрүүллээ
-
7-р сарын 10 -нд 156 хурдан хязаалан гарааны зурхайгаас эргэлээ
-
7-р сарын 10 -нд Хязаалан 256 бүртгүүлжээ
-
2024 оны 4-р сарын 15 -нд Уяач Ц.Батсайхан: Гэсэрваань гуай тарган ирэн дээр…
-
2024 оны 3-р сарын 27 -нд Богд хан уулын аймаг байгуулагдсаны 100 жилийн ой,…
-
2024 оны 3-р сарын 27 -нд МУ-ын Тод манлай уяач Б.Далай: Уяачийн амжилтанд г…
-
2024 оны 3-р сарын 19 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
-
2024 оны 3-р сарын 19 -нд 2023 оны ММСУХ-ны чансаа өндөр уяачид
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ УЯАЧ, УРАЛДААНЧ ХҮҮХДҮҮ…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд Аймгийн Алдарт уяач Ш.Мөнхбаатар:Ах дүү дөрвүүл аа…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд 2023 ОНЫ ММСУХ-НЫ 21 АЙМГИЙН ШИЛДЭГ САЛБАР ХОЛБОО,…
-
2024 оны 3-р сарын 05 -нд Архангай аймгийн 100 жилийн ой, хангайн бүсийн ура…
-
2024 оны 2-р сарын 27 -нд Манлай уяач Ч.Сугар: Алаг морийг харсан хүн болгон…
-
2024 оны 2-р сарын 27 -нд 2022 оны чансаа өндөр сонгомол дээд насны хүлгүүд
-
2024 оны 2-р сарын 26 -нд Н.Билэгтсайхан 66 оноогоор 2022 оны чансаа өндөр у…
-
14 цагийн өмнө Хангайн бүсэд Ч.Уламбаярын хээр соёолон түрүүллээ
-
22 цагийн өмнө Ламын Гэгээний 385 жилийн ойд Ч.Болд-Эрдэнийн халт…
-
18 цагийн өмнө "Говьшанх-7" говийн бүсийн уралдаанд Ц.Амарсанааги…
-
22 цагийн өмнө "Говьшанхын хурд-7" уралдаанд Б.Пүрэвжаргалын хүрэ…
-
13 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол бага ангилалд Х.Цогтсайханы…
-
16 цагийн өмнө Говийн бүсийн сонгомол дунд насны ангилалд Б.Норов…
-
22 цагийн өмнө Төвийн бүсийн уралдааны сонгомол дээд насанд С.Бая…
-
17 цагийн өмнө Төвийн бүсийн сонгомол дунд насанд Б.Бат-Өлзийн ха…
-
13 цагийн өмнө Говийн бүсэд Ч.Батжаргалын халтар даага түрүүллээ
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна