Улсын цоллооч Г.Гантөгс: Зээрд азарга маань аймгийнхаа наадамд гурван жил дарааллаж айрагдсан цөөхөн адууны нэг


Төв аймгийн Сэргэлэн сумын уугуул, хурдан морь цоллооч, улсын цоллооч Ганзоригийн Гантөгсийг уншигч тантай уулзуулж байна.
-Уулзсан уяачдын ихэнх нь удам дамжсан эрхмүүд байна. Таны хувьд ямархан түүхтэй бол...
-Миний өвөө нутаг орондоо Хожгор хэмээн алдаршсан Д.Адъяа гэж хүн байсан. Өвөө маань улс, аймгийн наадмаас хишиг хүртээгүй ч нутаг усандаа уясан морио айрагдуулчихдаг моринд дуртай сайхан эр байлаа. Харин аав маань илгээлт авч хөдөө гараад нэгдлийн 700 гаруй адуу маллаж байсан хүн. Сэргэлэн сумын нэгдэлд туслах адуучин хийж байхдаа тарга хүчний аваргаар шалгарч байсан юм билээ. Тухайн үед насанд хүрээгүй байсан учир хөдөлмөрийн дэвтрийн оронд цагаан хуудсаар хөдөлмөрийн хөлсөө бөглүүлж аваад дараа нь нөхөн бичүүлдэг байсан тухайгаа ярьдаг байсан.
-Хэдэн жил адуу малласан юм бэ?
-1965 оны 09 дүгээр сараас 1967 оны 08 дугаар сар хүртэл туслах адуучин хийж байгаад 1967 оноос Авдархангай нэгдлийн Хөшиг бригадаас сувай эр үхрийн суурь хүлээн авсан байдаг. Тийнхүү жинхэнэ утгаараа малчин болоод отор нүүдэл хийн малаа сайн таргалуулж сумын захиргаа, Авдархангай нэгдлийн зөвлөлийн хурлаас “Ирээдүйн аварга малчин” гэсэн сайшаалын үнэмлэхээр шагнуулж байсан юм билээ. Мөн 1971 онд Ардын Хувьсгалын 50 жилийн ойг улсын зардлаар үзэж Монголын залуучуудын 3-р тойрон аялал чуулга уулзалтанд оролцон МХЗЭ-ийн Төв хорооны шагнал “Тэргүүний малчин залуу” алтан медалиар шагнуулж байсан. Аав маань Сэргэлэн сумын анхны алтан медалийн эзэн.

-Шаардлага өндөртэй цаг үеийн шагнал үнэ цэнэтэй шүү.
-Тэгэлгүй яах вэ. Ийм малч удмын хүн би зургаан настайгаасаа эхлэн найман жил тасралтгүй улсын наадамд хурдан морь унахдаа 15, 19, 21-т хурдлуулан төрийн хишгийг хүртэж байлаа. Бага жижиг наадмуудаас бол олон удаа айраг хүртсээн.
-Унасан хүлгээ айрагдуулдаг овсгоотой л уралдаанч байж.
-Манай ангийнхнаас улсын наадамд унасан морио айрагдуулдаг уралдаанчид цөөнгүй байлаа. Жишээлбэл одоо морь сайн уяж буй Л.Энхтүвшин, М.Оргихбаяр, Н.Шижирбаатар нар байна. Мөн манай дүү Г.Гантөр сайн унаач байлаа. Одоо уяач болсон. 2018 онд Сэргэлэн сумандаа болсон уралдаанаас айраг хүртээд их урамшсан байна лээ.
-Таны хувьд хэзээнээс морь уясан бэ?
-1999 оноос ааваараа зөвлүүлэн морь уях болсон. Зундаа хөдөө гарч өөрөө гардан хурдан морь уяж эхэлсэн дээ.
-20 жилийн хугацаанд ямар амжилт үзүүлсэн бэ?
-2001 онд Төв аймгийнхаа баяр наадамд зээрд хязаалан түрүүлгэсэн. Мөн тэр жил Дундговь аймгийн Адаацаг сумын наадамд зээрд хязаалангаа түрүүлгэж, халтар шүдлэнгээ айргийн гуравт, саарал шүдлэнгээ зургаад давхиулж байлаа. Дараа жил нь зээрд соёолонгоо аймагтаа айрагдуулсан. /гуравт давхисан/ 2003 оны тухайд зээрд азарга маань айрагдсан ч тооцогдоогүй.
-Яагаад?
-Төв аймаг байгуулагдсаны 80-н жилийн ойгоор их олон азарга уралдсан. Харамсалтай нь азарганы уралдаан будилж. Миний зээрд эхний хэсэгт гуравт хурдалсан ч тооцогдоогүй. Хэрвээ тэр жил азарга будлиагүй бол зээрд азарга маань аймгийнхаа наадамд гурван жил дарааллан айрагдсан цөөхөн адууны нэг болох байсан юм.
-Морь будилах харамсалтай шүү.
-Уяачийн бүтэн жилийн хөдөлмөр үнэгүйдэнэ. Түүний дараа 2010 онд Төв аймгийнхаа баяр наадамд хул морио есөд хурдлуулсан. Энэ морийг маань манай хамаатан Шаравсамбуугийн Цэрэнлхагва маань уясан. /Нутгийнхан Мок гэдэг/

-Таныг морь уяхаас гадна цоллодог хэмээн сонссон юм байна. Цоллох тухайд хэзээнээс эхлэлтэй вэ?
-Хүүхэд байхаасаа л хурдан морь цоллож наадам хэсдэг байсан. Аав маань сайхан дуулна. Морь цоллоно. Манай суманд улсын морь цоллооч Санжаасүрэн гэж хүн байлаа. Тэр хүн манай хамар хашааных. Аав маань тэр хүний шавь байгаа юм. Аавыг дагаад тэднийд ороход Санжаасүрэн гуай морины цол дуудаад аав маань бичиж аваад л...
Санжаасүрэн гуай бэлэн цол дууддаггүй. Өөрөө зохиосноо хэлдэг мундаг хүн байсан. Тэр хүнээр бахархах бишрэх сэтгэл маань морь цоллоход нөлөөлж, 2005 онд Монгол Улсын цоллооч хэмээх эрхэм цолны эзэн болсон доо.
-Хурд ирлэхээс гадна хүлгийн хийморь сэргээдэг хүнтэй ярилцах таатай байлаа. Ярилцлагаа таны хамгийн сайхан наадмын дурсамжаар өндөрлөе.
-Яг тэр наадам гэж санаанд орохгүй байна. Ямартаа ч морь уяна гэдэг үнэхээр амаргүй ажил. Хүүхэд, морь мэнд сайхан уралдаад ирсэн наадам бүхэн сайхан. Морь уясан он жилүүддээ ойлгож мэдэрсэн нэг зүйл бол “Адуу болгон өөр уяатай. Түүнийг мэдэрч тохирсон ажлыг нь хийж байж амжилтанд хүрдэг. Энэ болгоныг тохируулна гэдэг уяачаас ур ухаан эрдэм чадал шаардаж байдаг” юм билээ. Тиймээс төр түмнээ цэнгүүлэхээр ур ухаанаа уралдуулж байдаг нийт уяачдадаа амжилт хүсье.
-Баярлалаа. Морь уях төрийн хэрэгт тань амжилт хүсье.
-Баярлалаа, та бүхэнд ажлын өндөр амжилт хүсье.
"Тод магнай" сэтгүүлийн Төв аймгийн Зуунмод сумын тусгай дугаараас...
0 Сэтгэгдэл
ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул ТА сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууны хэм хэмжээг хүндэтгэнэ үү. Хэм хэмжээг зөрчсөн сэтгэгдэлийг админ устгах эрхтэй.
-
9-р сарын 19 -нд Хэнтий аймгийн 100 жилийн ой, зүүн бүсийн уралдаан…
-
9-р сарын 19 -нд Аймгийн Алдарт уяач Д.Дамдиндорж: Азаргыг их тамир…
-
9-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан дааганууд
-
9-р сарын 18 -нд Аймгийн Алдарт уяач О.Үнэнбор: Өөрсдийнхөө нэр дээ…
-
9-р сарын 10 -нд Нутагтаа наадах хүслээр нэгэн сайн хүлэгтэй учирса…
-
9-р сарын 10 -нд Уяач Д.Цолмон: Уяач хүн зөв бодолтой байвал морь н…
-
9-р сарын 10 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан шүдлэнгүүд
-
2023 оны 9-р сарын 01 -нд Бага адууг ирлэгч Батмөнхийн Булгадай
-
2023 оны 9-р сарын 01 -нд Сумын Алдарт уяач Н.ДАШДОНДОГ: Уралдвал сайн төлүү…
-
2023 оны 8-р сарын 29 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан хязаалангууд
-
2023 оны 8-р сарын 28 -нд Ёсыг сахисан ууган шавь
-
2023 оны 8-р сарын 22 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан соёолонгууд
-
2023 оны 8-р сарын 21 -нд Аймгийн Алдарт уяач Л.Лхамжав: Малчин сумын ойгоор…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан их насны морь…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Уяач Р.Баатарцогт: Унаган хонгор халзан үрээ маан…
-
2023 оны 8-р сарын 18 -нд Адуу өөрөө эзнээ сонгодог
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд Сумын Алдарт уяач Д.Баярсайхан: 13-тай мориноос …
-
2023 оны 8-р сарын 16 -нд АХ-ын 102 жилийн ойд байтай давхисан азарганууд
-
2023 оны 8-р сарын 15 -нд Түрүүлэх морь надад бий...
-
2023 оны 8-р сарын 13 -нд Хангайн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН" НЭВТРҮҮЛЭГ №2: МУ-ЫН АЛДАРТ УЯ…
-
2023 оны 8-р сарын 12 -нд Төвийн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Зүүн бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 10 -нд Баруун бүсийн нэгдсэн цуваа
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд "Монгол магнай" уралдаанд түрүүлж, айрагдсан хүлгү…
-
2023 оны 8-р сарын 02 -нд Хантайшир уулын аймгийн 100 жилд түрүүлж, айрагдса…
-
2023 оны 7-р сарын 30 -нд Зүүн бүсийн сонгомол ангилалд түрүүлж, айрагдсан х…
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд "ТОД МАГНАЙН ЗОЧИН"-МУ-ЫН АЛДАРТ УЯАЧ Д.БАТЧУЛУУН
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Бат-Эрдэнийн хул даага түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 29 -нд Зүүн бүсэд Д.Жаргалсайханы халтар хязаалан түрүүлж…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол бага насны ангилалд Т.Баянд…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Г.Мөнхсайханы хээр даага түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд Д.Очирсүрэнгийн халтар даага түрүүллэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Р.Цогтбаярын хээр хязаалан түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Д.Дагвадоржийн өсгий цагаан зээрд даа…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсэд П.Батсайханы зээрд морь түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Баруун бүсэд Ж.Дэмбэрэлсайханы буурал морь түрүүлл…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд С.Гантулгын зээрд соёолон түрүүллээ
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Зүүн бүсэд Б.Отгонсэлэнгийн хээр морь түрүүлж, ирэ…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Төвийн бүсийн сонгомол дээд насанд Д.Ганзоригийн х…
-
2023 оны 7-р сарын 28 -нд Хангайн бүсэд Янгугийн хул шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Баруун бүсэд Ч.Батжаргалын Зээрэн зээрд соёолон тү…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Зүүн бүсэд Ж.Алтанхуягийн хээр шүдлэн түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Хангайн бүсэд Манлай уяач Л.Дуламсүрэнгийн хээр тү…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Төвийн бүсэд С.Бямбасүрэнгийн хүрэн соёолон түрүүл…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Зүүн бүсэд Х.Гарьдмагнайн халиун соёолон түрүүлжээ
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Баруун бүсэд Г.Шижирбаатарын шарга шүдлэн түрүүллэ…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Төв аймгийн Баяндэлгэр сумын 100 жилийн ойд түрүүл…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Асгат сумын баяр наадамд түрүүлж, айрагдсан хүлгүү…
-
2023 оны 7-р сарын 27 -нд Дөрвөн бүсийн уралдаануудад түрүүлж, айрагдсан аза…
Сэтгэгдэл бичигдээгүй байна